İş hukukunda en sık karşılaşılan taleplerden biri, iş sözleşmesinin bildirimsiz feshedilmesi nedeniyle açılan ihbar tazminatı davasıdır. 4857 sayılı İş Kanunu, hem işçiye hem işverene fesih öncesinde belirli bir bildirim süresi öngörmekte; bu süreye uyulmaması durumunda da ihbar tazminatı yükümlülüğü doğmaktadır.
İhbar Tazminatı Nedir?
İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshi halinde karşı tarafa önceden haber verilmemesi durumunda ödenmesi gereken bir tazminattır. Hem işveren hem de işçi, sözleşmeyi haklı neden olmaksızın derhal feshederse bu tazminatı ödemekle yükümlü olabilir.
Yargıtay 9. HD, 2021/3485 E., 2022/6659 K.: “İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin süresi dolmadan veya süresi belirsizse, önel verilmeden feshedilmesi halinde söz konusu olur.”
İşveren Tarafından Fesih Durumunda
İşverenin haklı neden olmadan bir işçiyi işten çıkarması hâlinde, kıdeme göre belirlenen süre kadar ihbar süresi tanıması veya bu sürenin karşılığını tazminat olarak ödemesi gerekir.
- 6 aydan az çalışan için 2 hafta,
- 6 ay – 1.5 yıl arası çalışan için 4 hafta,
- 1.5 yıl – 3 yıl arası çalışan için 6 hafta,
- 3 yıldan fazla çalışan için 8 hafta bildirim süresi öngörülmüştür.
Yargıtay 22. HD, 2019/7632 E., 2020/3421 K.: “İşverenin, işçiyi derhal işten çıkardığı hallerde, bildirim süresine ilişkin ücretin ihbar tazminatı olarak ödenmesi gerekir.”
İşçi Tarafından Fesih Durumunda
İşçi de haklı neden olmaksızın iş akdini aniden feshederse, işverene ihbar süresine karşılık gelen tazminatı ödemek zorundadır.
Yargıtay 9. HD, 2017/10121 E., 2018/18624 K.: “İşçinin, işvereni haberdar etmeden derhal ayrılması halinde, işverenin ihbar tazminatı talep etme hakkı doğar.”
Süreli Sözleşmelerde İhbar Tazminatı
İlk bakışta süreli sözleşmelerde ihbar tazminatı uygulanmaz. Ancak Yargıtay kararları doğrultusunda, sözleşmenin art arda yenilenmesi halinde bu sözleşme süresiz hale gelir ve ihbar tazminatı doğar.
Yargıtay 9. HD, 2018/4574 E., 2019/8259 K.: “Üst üste yenilenen süreli sözleşmeler, süresiz iş sözleşmesine dönüşür. Fesih halinde ihbar tazminatı ödenmelidir.”
İhbar Tazminatı Hesaplaması
İhbar tazminatı, işçinin brüt ücreti ve kıdemine göre hesaplanır. Hesaplamaya yol, yemek, ikramiye, prim gibi düzenli ödemeler dahil edilir.
Yargıtay 22. HD, 2017/9654 E., 2018/3121 K.: “İhbar tazminatı hesabında giydirilmiş brüt ücret esas alınır. Sürekli ödenen yan haklar da dahil edilir.”
Arabuluculuk Zorunluluğu
İşçilik alacaklarında olduğu gibi, ihbar tazminatı davası açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Aksi takdirde dava usulden reddedilir.
Yargıtay 11. HD, 2020/5834 E., 2021/4281 K.: “Zorunlu arabuluculuğa başvurulmadan açılan iş davaları, dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilir.”
İhbar Süresinde İş Arama İzni
İşveren, ihbar süresi içinde işçiye günde 2 saat iş arama izni vermek zorundadır. Bu süre ücrete tabidir.
Yargıtay 9. HD, 2021/4281 E., 2022/11394 K.: “İhbar süresi içinde işçiye tanınması gereken iş arama izni, ücretli olup, engellenmesi halinde tazminat doğar.”
İhbar Tazminatı Zamanaşımı
İhbar tazminatına ilişkin alacaklar, 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Süre fesih tarihinden itibaren başlar.
Yargıtay 9. HD, 2015/9632 E., 2016/17681 K.: “İhbar tazminatı taleplerinde zamanaşımı süresi, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren 5 yıldır.”
İhbar Tazminatına Faiz Uygulaması
İhbar tazminatına, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren yasal faiz işletilir.
Yargıtay 22. HD, 2016/4576 E., 2017/3108 K.: “İhbar tazminatına iş sözleşmesinin fesih tarihi itibarıyla faiz uygulanır.”
Yargıtay’dan Diğer Önemli Kararlar
- Yargıtay 9. HD, 2019/8734 E., 2020/10564 K.: “Deneme süresi içinde fesih halinde ihbar tazminatı uygulanmaz.”
- Yargıtay 22. HD, 2016/7921 E., 2017/4562 K.: “Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı fesihte ihbar tazminatı ödenmez.”
- Yargıtay 7. HD, 2018/12431 E., 2019/3912 K.: “İstifa eden işçi, haklı neden gösteremezse işverene ihbar tazminatı öder.”
- Yargıtay 9. HD, 2020/7142 E., 2021/9393 K.: “İşçi lehine yorum ilkesi gereği, ihbar süresi hesaplamasında kıdeme dair her dönem dikkate alınır.”
İhbar tazminatı hem işverenin hem de işçinin uyması gereken yasal yükümlülükler arasında yer alır. Taraflardan birinin iş akdini bildirimsiz ve haksız şekilde feshetmesi, diğer tarafa tazminat ödeme borcu doğurur. Bu sürecin uzman bir iş hukuku avukatıyla yürütülmesi, hak kayıplarının önüne geçmek açısından son derece önemlidir.
İhbar Tazminatı Davası Dilekçesi Örneği
T.C. ………………….. İŞ MAHKEMESİ’NE DAVACI : [Ad Soyad, T.C. Kimlik No, Adres] DAVALI : [İşverenin Unvanı ve Adresi] KONU : Haksız fesih nedeniyle ihbar tazminatı talebimizdir. AÇIKLAMALAR : 1. Müvekkil, davalı işverenin yanında …/…/… tarihinden …/…/… tarihine kadar aralıksız olarak çalışmıştır. 2. İş akdi, herhangi bir haklı neden olmaksızın, bildirimsiz şekilde feshedilmiştir. 3. Müvekkilin kıdemi 2 yıl olup, 6 haftalık bildirim süresi tanınmadan işten çıkarılmıştır. 4. Bu nedenle 6 haftalık brüt ücreti oranında ihbar tazminatının ödenmesini talep ediyoruz. DELİLLER : SGK Hizmet Dökümü, Tanık, Bordro, Fesih Bildirimi, Bilirkişi HUKUKİ NEDENLER : 4857 sayılı İş Kanunu, 6100 sayılı HMK ve ilgili mevzuat SONUÇ VE İSTEM : Yukarıda açıklanan nedenlerle, fazlaya dair haklarımız saklı kalmak kaydıyla, … TL ihbar tazminatının fesih tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini saygıyla arz ve talep ederiz. Tarih Davacı Vekili [İmza]
