Boşanma Davalarında Temyiz Süreci ve Yargıtay İncelemesi
Boşanma davaları, tarafların özel yaşamını derinden etkileyen ve çoğu zaman duygusal yükü yüksek olan davalardır. Ancak duygusal boyutun ötesinde, hukuki süreçlerin doğru işletilmesi de büyük önem taşır. Aile Mahkemesi tarafından verilen boşanma kararı, her zaman kesin ve nihai bir karar olmayabilir. Bu noktada devreye temyiz süreci girer.
Boşanma davası sonucunda verilen karara karşı taraflardan biri veya her ikisi, mahkemenin kararına katılmayabilir. Bu durumda başvurulabilecek ilk yol istinaf, ardından da temyizdir. Bu yazıda boşanma kararının temyizi, istinaf ve temyiz yolları, karar türleri ve kesinleşme süreci hakkında detaylı bilgi sunulacaktır.
1. İstinaf Nedir? Ne Zaman Başvurulur?
İstinaf, ilk derece mahkemesi olan Aile Mahkemesi’nin verdiği kararın hukuka uygunluğunun bir üst derece mahkeme olan Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yeniden incelenmesidir. Temyizden önce başvurulması gereken aşamadır ve istinafa başvurmadan doğrudan temyiz yoluna gidilemez (istisnai durumlar hariç).
İstinaf başvuru süresi: Kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 hafta içinde yapılmalıdır. Başvuru dilekçesi kararı veren Aile Mahkemesi’ne sunulur, dosya istinaf mahkemesine gönderilir.
2. Temyiz Nedir? Ne Zaman Başvurulur?
Temyiz, Bölge Adliye Mahkemesi (istinaf mahkemesi) tarafından verilen kararın, bir üst yargı mercii olan Yargıtay tarafından hukuka uygunluk açısından incelenmesidir. Temyiz incelemesinde artık deliller değil, usul ve kanuna uygunluk kontrolü yapılır.
Temyiz süresi: İstinaf kararının tebliğinden itibaren 2 hafta içinde temyiz edilebilir. Başvuru yine kararın verildiği mahkemeye yapılır. Harçlar ve giderler yatırıldıktan sonra dosya Yargıtay’a iletilir.
3. Boşanma Kararında Temyize Gidilebilecek Hâller
Aile Mahkemesi’nin verdiği kararlar temyize açıktır. Temyize gidilebilecek bazı örnek kararlar:
- Boşanma talebinin reddedilmesi,
- Sadece ayrılık kararı verilmesi,
- Velayet, nafaka, tazminat taleplerinin eksik değerlendirilmesi,
- Tarafların kusur oranlarının yanlış tespiti,
- Mal rejimi hükümlerinin yanlış uygulanması.
Taraflar, bu tür eksiklik ya da hataların bulunduğunu düşünüyorlarsa temyiz yoluna başvurmalıdır.
4. Yargıtay’ın Verebileceği Karar Türleri
Yargıtay tarafından yapılacak temyiz incelemesi sonucunda aşağıdaki dört tür karar verilebilir:
1. Onama Kararı
Yargıtay, istinaf mahkemesinin kararında herhangi bir hukuka aykırılık görmezse kararı onaylar. Böylece karar kesinleşir.
2. Bozma Kararı
Kararda açık bir hukuka aykırılık varsa, Yargıtay kararı bozar. Dosya tekrar ilk derece veya istinaf mahkemesine gönderilir. Yeniden yargılama yapılır.
3. Düzelterek Onama Kararı
Kararın özü doğru, ancak küçük bir hukuki hata içeriyorsa Yargıtay kararı düzelterek onar. Yeni yargılama yapılmaz.
4. Kısmen Bozma Kararı
Kararın bir kısmı hukuka uygun, bir kısmı ise hatalıysa, Yargıtay kısmen bozma kararı verebilir. Bozulan kısımlar için yeniden inceleme yapılır.
5. Boşanma Kararının Kesinleşme Süreci
Boşanma kararları, temyiz süresi içerisinde bir itiraz yapılmazsa 15 gün sonra kendiliğinden kesinleşir. Eğer temyize gidilmişse, karar Yargıtay’dan döndükten ve Yargıtay’ın kararı mahkemeye ulaştıktan sonra kesinleşir.
Kararın kesinleşmesi için mahkemeden kesinleşme şerhi alınır. Bu şerh nüfus müdürlüğüne gönderilir ve boşanma nüfusa işlenir.
6. Temyiz Edilemeyen Kararlar
Türk hukukunda bazı kararlar istisnai olarak temyize açık değildir. Örneğin:
- Tarafların anlaşmalı olarak boşandığı ve karara itiraz etmediği haller,
- Nafaka miktarına ilişkin küçük değişiklikler (belirli parasal sınırlar dâhilinde),
- Basit usulle yürütülen bazı tespit davaları.
Ancak boşanma, velayet, tazminat ve mal rejimi gibi çekişmeli konular mutlaka temyiz denetimine açıktır.
7. Avukat Desteği Temyiz Sürecinde Neden Önemlidir?
Temyiz dilekçesinin hukuki gerekçelere dayanması, usule uygun düzenlenmesi ve süresinde sunulması gerekir. Aksi hâlde, dosya şekli sebeplerle reddedilebilir. Ayrıca, Yargıtay kararları belirli teknik ifadeler içerdiğinden, avukat desteği olmaksızın yürütülen temyiz süreci taraflar için riskli olabilir.
Bir avukat, şu konularda profesyonel destek sağlar:
- İstinaf ve temyiz dilekçesinin hazırlanması,
- Yargıtay içtihatlarına uygunluk analizi,
- Dosyanın teknik açıdan eksiksiz hazırlanması,
- Mahkeme kararına itiraz gerekçelerinin oluşturulması.
Sonuç
Boşanma kararları nihai kararlar değildir. Hukuki hatalar, usul eksiklikleri ya da adalet duygusunu zedeleyen durumlar söz konusuysa temyiz yoluyla bu kararlar denetlenebilir. Temyiz, yalnızca hukuki güvence sağlamakla kalmaz, aynı zamanda kararların adil, eşit ve hukuka uygun şekilde tesis edilmesine katkı sunar.
İzmir’de boşanma davası sürecinde olan taraflar, kararın adil olmadığını düşünüyorlarsa bir aracılığıyla temyiz başvurusunda bulunmalı ve hukuki haklarını sonuna kadar kullanmalıdır.
