Tehdit suçu, bireylerin huzur, güvenlik ve özgürlük içinde yaşamalarını hedefleyen ceza hukuku düzenlemeleri kapsamında önemli yer tutan suç tiplerinden biridir. Bu suç tipi, bir kimsenin ya da yakınlarının hayatına, beden veya cinsel dokunulmazlığına, malvarlığına yönelik bir haksız zararın bildirimiyle gerçekleştirilir. Türk Ceza Kanunu’nun 106. maddesinde açıkça tanımlanan tehdit suçu, hem bireysel özgürlüğe hem de toplumsal barışa zarar verme potansiyeline sahip olduğundan ciddi yaptırımlara bağlanmıştır.
1. Tehdit Suçunun Tanımı ve Unsurları
Türk Ceza Kanunu’nun 106. maddesi:
“Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir haksız zarara uğratacağından bahisle tehdit eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Bu tanım çerçevesinde tehdit suçunun oluşması için bazı unsurların birlikte gerçekleşmesi gerekir:
- Failin kastı: Suç kastla işlenebilir, taksirle işlenemez.
- Haksız zarar tehdidi: Gerçekleşmesi istenmeyen ciddi bir zararın bildirimi gerekir.
- Mağdurun algılaması: Tehdit, mağdur açısından ciddiye alınabilecek nitelikte olmalıdır.
- Sözlü, yazılı veya davranışla ifade: Suç her türlü iletişim aracıyla işlenebilir.
2. Basit Tehdit Suçu Davası
Basit tehdit, TCK m.106/1’in ilk fıkrasında düzenlenmiştir. Hayata, vücut dokunulmazlığına, cinsel dokunulmazlığa veya malvarlığına yönelik bir zarar tehdidi söz konusu ise suç oluşur. Örneğin bir kişinin diğerine “seni öldüreceğim” demesi basit tehdit suçudur. Bu suçun cezası 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak tehdit, daha ağır suçların işleneceğine dairse ikinci fıkradaki nitelikli tehdit devreye girer.
3. Nitelikli Tehdit Suçları Davaları
3.1. Silahla Tehdit (TCK m.106/2-a)
Silah kullanılarak tehditte bulunulması durumunda suçun nitelikli hali söz konusu olur. Silahın gerçek olup olmaması önemli değildir; korkutucu bir alet olması yeterlidir.
Yargıtay: Sanığın elindeki bıçakla “seni doğrayacağım” demesi, silahla tehdit olarak değerlendirilmiştir.
3.2. Birden Fazla Kişiyle İşlenmesi (TCK m.106/2-b)
Tehdidin birden fazla kişiyle birlikte gerçekleştirilmesi durumunda, suça kolektif özellik kazandırılarak cezai yaptırım artırılır.
Yargıtay: Beş kişinin birlikte “seni burada yaşatmayacağız” demesi nitelikli tehdittir.
3.3. Suç Örgütü Kapsamında Tehdit (TCK m.106/2-c)
Suç örgütü adına veya örgütün sağladığı güçten yararlanılarak tehditte bulunmak, suçun daha ağır şekilde cezalandırılmasını gerektirir.
Yargıtay: Sanığın mafya yapılanmasına atıfla “bizim arkamızda falanca var” diyerek tehditte bulunması nitelikli tehdit suçudur.
3.4. Kamu Görevlisinin Görevi Nedeniyle Tehdit Edilmesi (TCK m.106/2-d)
Kamu görevlisinin görevini yapması nedeniyle tehdit edilmesi durumunda, cezai sorumluluk artar.
Yargıtay: Trafik polisinin “seni burada görev yaptırtmam” şeklinde tehdit edilmesi bu kapsamdadır.
4. Tehdit Suçunda Ceza Tablosu
| Fiil | Yaptırım |
|---|---|
| Basit tehdit (malvarlığına yönelik) | 6 ay – 2 yıl hapis / adli para cezası |
| Hayata, vücut veya cinsel dokunulmazlığa yönelik tehdit | 2 yıl – 5 yıl hapis |
| Silahla tehdit | 2 yıl – 5 yıl hapis + artırımlı ceza |
| Suç örgütü adına tehdit | 3 yıl – 7.5 yıl hapis (TCK m.220-106 bağlantılı) |
| Kamu görevlisini görev nedeniyle tehdit | 2 yıl – 5 yıl hapis + nitelikli durum |
5. Tehdit ve Hakaret Suçunun Birlikte Değerlendirilmesi
Tehdit suçu, çoğu zaman hakaret suçu ile birlikte karşımıza çıkar. Ancak her tehdit hakaret içermez, her hakaret de tehdit anlamına gelmez. Yargıtay bu ayrımı şu şekilde yapar:
- Tehdit: Korku yaratma, zarar verme amacı vardır.
- Hakaret: Onur kırıcı söz veya davranış içerir.
Yargıtay CGK: “Seni gebertirim, şerefsizsin” şeklindeki sözlerin hem tehdit hem hakaret içerdiği kabul edilmiştir. Her iki suçtan ayrı ayrı hüküm kurulmuştur.
6. Tehdit Suçu ile Şantaj Suçunun Karşılaştırılması
Tehdit suçu ile şantaj suçu arasında görünüşte benzerlik bulunsa da, her iki suçun unsurları, korunan hukuki değer ve cezai yaptırımları açısından belirgin farklar vardır. Ceza yargılamasında doğru suç tipinin tespiti için bu ayrımın net şekilde yapılması gerekir.
6.1. Tehdit (TCK m.106)
Tehdit suçu; mağdurun hayatına, beden bütünlüğüne, cinsel dokunulmazlığına veya malvarlığına yönelik haksız zarar oluşturma tehdidiyle işlenir. Fail, mağdurdan herhangi bir şey istemese dahi, yalnızca zarar verme iradesini ifade etmesi yeterlidir. Tehdit unsuru, zarar verme vaadinin mağdura bildirilmesi ile oluşur.
Örnek: “Eğer seni bir daha burada görürsem, seni bıçaklarım.”
6.2. Şantaj (TCK m.107)
Şantaj suçu, mağdurun bir şey yapmaya ya da yapmamaya zorlanması amacıyla tehdit unsuru kullanılarak işlenir. Failin amacı, mağdurun iradesini etkilemek suretiyle bir menfaat temin etmek ya da mağduru bir davranışa zorlamaktır. Tehdidin amacı daha belirgindir ve fail sonuçtan fayda sağlamayı hedefler.
Türk Ceza Kanunu m.107/1:
“Bir kimseyi, hukuka aykırı bir iş yapmaya, yapmaktan kaçınmaya veya yapmış olduğu ya da yapmadığı bir şeyden dolayı kendisine veya başkasına yarar sağlamaya zorlayan kişi…”
Örnek: “Bana 50.000 TL ödemezsen özel görüntülerini yayarım.”
6.3. Tehdit ve Şantaj Suçlarının Temel Farkları
| Kriter | Tehdit | Şantaj |
|---|---|---|
| Suçun Amacı | Korkutmak, sindirmek | Zorla bir şeyi yaptırmak veya menfaat sağlamak |
| Failin Beklentisi | Genellikle sonuç beklemez | Somut yarar ya da davranış değişikliği ister |
| Tehdit Unsuru | Zarar verme bildirimi | Zarar tehdidi + zorlayıcı talep |
| Korunan Hukuki Değer | Kişi özgürlüğü, iç huzur, güvenlik | İrade özgürlüğü, malvarlığı, kişilik hakları |
| Ceza Miktarı | 2–5 yıl (nitelik varsa artırılır) | 1–3 yıl (menfaat sağlanmışsa artırılır) |
6.4. Yargıtay Uygulaması
Yargıtay: “Sanığın müştekiden borcunu ödemediği takdirde ailesine zarar vereceğini söylemesi tehdit suçudur. Ancak bu sözler, müştekiden para talebiyle birlikte sarf edilirse şantaj suçunu oluşturur.”
Yargıtay: “Sanığın müştekiden para talep ederek, talebi reddedilmesi hâlinde elindeki video görüntülerini paylaşacağını söylemesi, şantaj suçunun oluştuğunu gösterir.”
6.5. Değerlendirme
Uygulamada bazı eylemler hem tehdit hem de şantaj unsurlarını içerebilir. Ancak failin zorlayıcı talebi varsa ve mağdurdan açıkça bir davranış istenmişse, eylem çoğunlukla şantaj kapsamında değerlendirilir. Ceza avukatlarının bu ayrımı iyi analiz etmeleri, doğru suçlamanın ve savunmanın inşası açısından kritik önem taşır.
7. Elektronik Ortamda Tehdit
Tehdit, sosyal medya, SMS, e-posta gibi dijital araçlarla da işlenebilen bir suçtur. Bu durumda da suça konu beyanın aldatıcı, korkutucu ve zarar doğurma ihtimali barındırması aranır. Telefonla tehdit konusunda yazmış olduğumuz özel yazıya da göz atabilirsiniz.
Yargıtay 12. CD, 2019/7834 E., 2020/11842 K.: WhatsApp üzerinden gönderilen “senin adresini biliyoruz, başına bir şey gelecek” mesajı, elektronik tehdit suçunu oluşturur.
8. Tehdit Suçu Davası Şikâyete Tabi Midir?
Türk Ceza Kanunu’nda tehdit suçu, mağdurun maruz kaldığı zararın niteliğine göre şikâyete tabi olan ve şikâyete tabi olmayan hâller olarak ikiye ayrılır. Bu ayrım TCK m.106’nın fıkra yapısına göre belirlenir.
Basit tehdit (TCK m.106/1-1) yani kişinin malvarlığına yönelen tehdit söz konusuysa, bu suç şikâyete tabidir. Bu durumda, mağdurun altı ay içinde şikâyette bulunması gerekir. Şikâyet olmadan soruşturma yapılamaz.
Hayata, vücut ya da cinsel dokunulmazlığa yönelik tehdit (TCK m.106/1-2) ise şikâyete tabi değildir. Bu hâlde, Cumhuriyet savcısı doğrudan resen soruşturma başlatabilir. Aynı şekilde, TCK m.106/2 kapsamında sayılan nitelikli tehdit suçları da şikâyete tabi değildir.
Yargıtay: “Sanığın, müştekinin malına yönelik tehditte bulunduğunun sabit olması karşısında, şikâyet yokluğunda kamu davası açılamayacağı gözetilmeden hüküm kurulması isabetsizdir.”
Dolayısıyla, failin ne tür bir zararı dile getirdiği, suçun takibinde şikâyet gerekip gerekmediğini belirler.
9. Tehdit Suçu Uzlaştırmaya Tabi Midir?
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu m.253 uyarınca bazı suçlar uzlaştırma kapsamına alınmıştır. Tehdit suçu da bu kapsamda yer alabilir; ancak yine suçun niteliği belirleyici olur.
Basit tehdit suçu yani yalnızca malvarlığına zarar verme tehdidi söz konusuysa, bu suç uzlaştırmaya tabidir. Cumhuriyet savcılığı dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir. Taraflar uzlaşırsa dava açılmaz; uzlaşmazlarsa iddianame düzenlenir.
Ancak hayata, vücut bütünlüğüne veya cinsel dokunulmazlığa karşı yöneltilen tehditler ile nitelikli tehdit suçları (örneğin silahla tehdit, örgütlü tehdit) uzlaştırma kapsamında değildir. Bu tür suçlar, kamu düzenini ilgilendiren yönü nedeniyle uzlaşmaya konu edilmez.
Yargıtay: “Sanığın müştekiye yönelik malvarlığına zarar verme tehdidinde bulunması karşısında, uzlaştırma hükümleri uygulanmadan doğrudan kamu davası açılması usule aykırıdır.”
Sonuç olarak, tehdit suçunun uzlaştırma kapsamına girip girmediği, tehdidin yöneldiği hukuki değere göre değerlendirilir. Ceza avukatlarının bu ayrımı doğru yapması, sürecin usulüne uygun işlemesi açısından önemlidir.
10. Ceza Avukatlarına Yönelik Uygulama Önerileri
- Tehdidin yöneldiği değer iyi tespit edilmelidir. Can güvenliği mi, mal mı?
- Tanık beyanları ve yazılı deliller (mesaj, kamera vb.) kapsamlı toplanmalıdır.
- Sanığın kastı sorgulanmalı; hakaretle ya da şantajla karışma ihtimali varsa açıklanmalıdır.
- Fail ve mağdur arasındaki önceki ilişkiler, tehdidin inandırıcılığını etkiler.
- Uzlaşma prosedürü etkin kullanılabilir (bazı hallerde zorunlu).
Tehdit Suçu Ve Cezası
Tehdit, ceza hukukunda bireylerin psikolojik ve fiziki güvenliğini koruma amacıyla düzenlenmiş önemli suç tiplerindendir. Uygulamada sıkça hakaretle iç içe geçmesi, suça ilişkin değerlendirmeyi karmaşık hale getirebilir. Bu nedenle ceza avukatlarının; suça konu ifadeleri bağlamıyla birlikte analiz etmeleri, nitelikli halleri ayırt etmeleri ve savunma stratejisini buna göre inşa etmeleri büyük önem taşır.
Yüksek Mahkeme kararları ışığında şekillenen uygulama, sözlerin ağırlığı, ortamı, mağdurun ruh hali gibi birçok unsuru dikkate almaktadır. Avukatların da bu çok boyutlu yapıyı göz önünde bulundurarak hareket etmesi gerekir.
