Eşlerin boşanma kararı almasının ardından çocukların velayetinin kimde olacağı her zaman tartışma konusu olmuştur. Aralarında anlaşma sağlayamayan eşler boşanma gibi stresli bir süreç geçirirken bir de çocukların velayeti konusu gündeme gelir. Eşler arasında anlaşmazlık yaşanan konulara bir yenisi eklenmiş olacaktır.
Böyle bir durum söz konusu olduğunda çocukların velayeti konusu mahkemelere taşınmaktadır. Mahkemeler birçok farklı etmene bakarak bir karar varırlar ve çocukların velayeti anne ya da babasından birine verilir.
Mahkemeler Çocukların Velayetine Karar Verirken Nelere Dikkat Eder?
Mahkemelerin velayet konusunda verecekleri karar birçok farklı etmene bağlıdır. İlk etapta dikkat edilmesi gereken konular bellidir. Bu konular çerçevesinde kimin velayet konusunda daha doğru bir kişi olacağına karar verilir. Sonrasında yaşanmış olan evliliğe özel durumlar da incelenir. Bu durumlar da göz önünde bulundurularak kararlar verilecektir.
Mahkemeler ilk etapta velayeti;
- Çocuğun çıkarlarını hangi taraf daha iyi bir şekilde koruyabilecekse,
- Çocuk 0-4 yaş arasındaysa ve anne bakımına ihtiyaç duyuyorsa,
- Çocuk hangi tarafa duygusal olarak daha bağlıysa,
- Çocuk hangi tarafta daha düzenli ve sağlıklı yaşam şartlarına ulaşabilecekse,
- Hangi tarafta çocuk kardeşlerinden ayrılmayacak ve daha doğru ilişkiler kurabilecekse, ona vermeyi düşünür.
Bu etmenlerde bir kararsızlık söz konusu oluyorsa ya da evlilikte özel durumlar varsa farklı etmenlere de bakılmaya başlanacaktır.
Çocuğun velayetinin kime verileceği konusunda en önemli etmen çocuğun menfaatleridir. Mahkeme velayet kararını verirken ilk olarak çocuğun velayeti hangi tarafa verilirse menfaatleri daha iyi olacaktır sorunun yanıtını sormaktadıÇocuğun menfaatleri olarak bahsedilen durum, geleceğinin planlanması ve karşılanması gereken ihtiyaçların en iyi şekilde karşılanmasıdır. Çocuğun velayeti hangi tarafa verilirse çocuk daha iyi bir geleceğe sahip olur sorusunun yanıtı alınacak olan kararda önem arz eder. Buna ek olarak çocuğun ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının da en iyi şekilde karşılanacağı tarafa yönelim söz konusu olur.
Bu etmenlere dikkat edildikten sonra somut verilen incelenmeye başlanır. Çocuğun eğitim durumu, yaşı, kişisel gelişimi ve sosyal yaşantısı somut faktörler olarak ele alınır. Bu somut faktörlerin her biri ayrı olarak ele alınır ve bunlar üzerinden bir karara varılır.
Mahkemeler velayet kararını vermeden önce eşleri de inceleyecektir. Eşlerin hayat tarzları, alışkanlıkları, sosyal imkânları ve ekonomik durumları da etkin rol oynar. Bu etmenlerin yanı sıra hâkim uzman pedagoglara danışabilmektedir. Dava için tutulan pedagog bir rapor hazırlar ve bu rapora göre hâkimler kararlarını verirler.
Son olarak çocuğun yaşı ilerlemişse ve boşanmada yaşanan durumları kavrayabilecek seviyeye gelmişse hangi ebeveynler kalmak istediğini kendisi de belirtebilmektedir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda hâkim çocuğa da danışmaya karar verebilir. Çocuğun düşünceleri ve istekleri de önemlidir.
Velayet Hakkı Nasıl Kullanılır?
Velayet hakkı insanlara sıkı sıkıya bağlanan bir haktır. Ebeveynler bu haklarını herhangi bir kişiye devredemezler. Bu haklarından feragat etme şansları da bulunmamaktadır. Velayet hakkı normal şartlarda evlilik döneminde de vardır. Bu hak eşler arasında eşit bir şekilde paylaşılmış durumdadır. Boşanmalar bu eşitliği bozduğu için mahkemeler bir karar alırlar.
Mahkemelerin aldıkları karar sonrasında velayeti alan eşler çocukların en iyi geleceğe sahip olması için çabalamaya devam edecektir. Eğer mahkemelerin velayet kararlarını verirken önemli rol oynayan etmenlerde değişiklikler varsa bu konuda davalar açılabilir. Açılan davalarda mahkemeler iddiaları inceler ve gerekirse velayetin verildiği tarafı değiştirebilir. Burada yine en önemli etmen çocukların geleceğidir.