1475 sayılı İş Kanunu’nun yürürlükte kalan 14. maddesi, evlenen kadın işçilere önemli bir hak tanır. Buna göre, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde istifa eden kadın işçiler, kıdem tazminatına hak kazanırlar. Bu istifa türü, haklı nedenle fesih olarak kabul edilir ve ihbar süresi uygulanmaz.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Şartları Nelerdir?
- İşçinin kadın olması,
- Resmi nikâh tarihinden itibaren bir yıl içinde istifa etmesi,
- İşyerinde en az bir yıl kıdeme sahip olması,
- İstifanın gerekçesinin “evlilik” olması ve bu durumun dilekçeyle açıkça beyan edilmesi.
Yargıtay 9. HD, 2020/4928 E., 2021/6431 K.: “Evlenen kadın işçi, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içerisinde iş akdini feshederse, kıdem tazminatına hak kazanır.”
Bu Hak Erkek İşçilere Tanınır mı?
Hayır. 1475 sayılı Kanun’un 14. maddesi yalnızca kadın işçilere bu hakkı tanır. Erkek işçilerin evlilik sebebiyle işten ayrılması halinde kıdem tazminatı hakkı doğmaz.
Yargıtay 22. HD, 2017/18261 E., 2018/14465 K.: “Evlilik sebebiyle fesih, sadece kadın işçiye tanınmış özel bir haktır.”
Evlilik Tarihi Nasıl Belirlenir?
Hukuken esas alınacak tarih, resmi nikâh tarihidir. Düğün tarihi veya imam nikâhı geçerli değildir.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılmada İhbar Süresi Var mı?
Bu istifa türünde ihbar süresi geçerli değildir. Kadın işçi, önceden haber vermeksizin dilediği tarihte istifa ederek aynı gün işten ayrılabilir. İşverenin bu duruma karşı ihbar tazminatı talebi hukuken mümkün değildir.
Yargıtay 9. HD, 2015/10784 E., 2016/11083 K.: “Kadın işçi, evlilik nedeniyle iş sözleşmesini ihbarsız ve tazminatsız sona erdirme hakkına sahiptir.”
Kıdem Şartı: En Az 1 Yıl
Evlilik sebebiyle kıdem tazminatı alabilmenin temel koşulu, işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmaktır. 1 yıldan kısa süreli çalışmalarda bu hak doğmaz.
Yargıtay 22. HD, 2016/5114 E., 2017/3251 K.: “Kıdem süresi bir yıldan az olan işçi evlilik sebebiyle işten ayrılsa dahi kıdem tazminatına hak kazanamaz.”
SGK Çıkış Kodu Ne Olmalı?
İşveren, SGK çıkış işlemini 13 numaralı kod ile yapmalıdır. Bu kodun açıklaması: “Kadın işçinin evlenmesi nedeniyle işten ayrılması” şeklindedir.
Yargıtay 9. HD, 2019/4928 E., 2020/9731 K.: “Kadın işçinin evlilik nedeniyle istifası, SGK çıkış kodu 13 ile bildirilmeli; aksi bildirimler, işçi aleyhine hak kaybına sebep olabilir.”
İşveren Kıdem Tazminatı Ödemezse Ne Yapılır?
İşveren kıdem tazminatını ödemezse önce arabuluculuk başvurusunda bulunmak gerekir. Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa İş Mahkemesi’nde dava açılır.
Yargıtay 7. HD, 2018/2754 E., 2019/1204 K.: “Evlilik nedeniyle iş akdini fesheden kadın işçinin kıdem tazminatı ödenmemişse, arabuluculuk ve ardından yargı yoluna başvurma hakkı vardır.”
Arabuluculuk Zorunluluğu
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu gereği, kıdem tazminatı alacağı için dava açmadan önce arabuluculuğa başvuru zorunludur.
Yargıtay 9. HD, 2020/3104 E., 2021/6542 K.: “Arabuluculuğa başvurmadan kıdem tazminatı davası açılması dava şartı noksanlığı nedeniyle reddi gerektirir.”
Evlilik Nedeniyle İstifa Dilekçesi Örneği
T.C. ………………… LTD. ŞTİ. İnsan Kaynakları Müdürlüğü’ne KONU: Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Hakkında Tarafınızla …/…/… tarihinden bu yana sürdürmekte olduğum iş akdimi, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi uyarınca, …/…/… tarihinde yapmış olduğum resmi evlilik nedeniyle feshetmekteyim. Kıdem tazminatımın tarafıma ödenmesini talep ederim. Gereğini arz ederim. Adı Soyadı: [.................] T.C. No: [.................] İmza: [.................] Tarih: [.................] EK: Evlilik cüzdanı fotokopisi
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılmada Sık Sorulan Sorular
Yurt dışındaki evlilikler geçerli midir?
Resmi makamlarca belgelenmiş evlilikler geçerlidir. Evlilik cüzdanı Türkçe değilse noter onaylı tercümesi sunulmalıdır.
Evlilikten sonra başka işyerinde çalışılabilir mi?
Evet. Ancak bazı Yargıtay kararlarında, istifadan kısa süre sonra başka işyerine geçmenin <strongkötüniyetli olduğu savunulmuştur.
Yargıtay 9. HD, 2016/8371 E., 2017/12411 K.: “Kadın işçinin kısa süre sonra başka işyerinde çalışmaya başlaması halinde, evlilik nedeniyle fesih hakkının kötüye kullanıldığı iddia edilebilir.”
Evlilik sebebiyle istifada damga vergisi kesintisi yapılır mı?
Evet, sadece damga vergisi kesilebilir. Başka bir vergi ya da kesinti yapılamaz.
Yargıtay 22. HD, 2015/7841 E., 2016/12192 K.: “Evlilik nedeniyle ödenen kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesilebilir.”
Evlilik nedeniyle işten ayrılma, kadın işçiye tanınan özel ve güçlü bir haktır. İşverenin tazminat ödememesi veya SGK çıkış kodunu hatalı bildirmesi durumlarında hak kaybı yaşanmaması için sürecin bir iş hukuku avukatıyla yürütülmesi tavsiye edilir.
