İşyeri ortamında yer alan faktörler sebebiyle ortaya çıkan hastalıklar meslek hastalığı olarak isimlendirilmektedir. 5510 sayılı kanunun 14. maddesi incelenirse sigortalı olarak çalışan kişinin çalıştığı ya da yaptığı işin niteliği sebebiyle tekrarlanan rahatsızlıklar, çalışma şartları sebebiyle işçinin uğradığı geçici ve sürekli hastalıklar, bedensel ve ruhsal özürlülük durumları meslek hastalığının içerisinde yer alan durumlardır.
İşçilerin doktorlara tedavi amacıyla gittiklerinde her zaman doktorların, hastanın çalıştığı yeri sorması gerekmektedir. Dünya Sağlık Örgütü meslek hastalıklarını kabul ederken neden-sonuç ilişkisinin kurulabildiği rahatsızlıkları göz önünde bulundurur. Bir hastalık neden-sonuç ilişkisine uymuyorsa DSÖ bu hastalığı meslek hastalıkları kategorisine sokmaz.
Meslek Hastalıkları Kaç Gruba Ayrılır?
Meslek hastalıklarını tek bir dalda incelemek mümkün olmaz. Çalışma alanlarındaki değişim hastalıklarda da birçok farklı değişkenliğin söz konusu olmasına sebep olur. Meslek hastalıkları işe başlandıktan 1 hafta sonra kendisini gösterebildiği gibi 40 yıl sonrasında da kendisini gösterebilir. Bu doğrultuda meslek hastalığı5 farklı grupta incelenmektedir.
A-) Kimyasal Maddelerle Olan Meslek Hastalıkları
İşçiler çalıştıkları ortamda sürekli olarak kimyasal maddelere maruz kalıyorlarsa vücutlarında ortaya çıkan rahatsızlıklar bu grup içerisinde incelenmektedir. Çalışma ortamında kimyasal gazlar, ağır metaller ya da çözücüler bulunan kişilerin gerekli önlemleri her zaman alması şarttır. Bu önlemler işveren tarafından alınmalıdır ve alınmaması ciddi bir suç unsuru olarak kabul edilir.
Meslek Hastalığı Nedir? İşçilerin Hakları Nelerdir?
B-) Mesleki Cilt Hastalıkları
Birçok farklı meslek grubu insanlarda cilt hastalıklarına sebep olabilmektedir. Cilt, insanların görünümünde son derece önemli olduğundan psikolojik açıdan da insanları zorlayan hastalıklar olurlar. Çalışılan ortamda radyasyon, yüksek ya da alçakta çalışma, gürültü ve titreşim, tozlar ya da sıcak veya soğukta çalışma durumları söz konusu ise ciltte ciddi sorunlar yaşanabilmektedir.
C-) Toz Hastalıkları ve Diğer Solunum Yolu Hastalıkları
Çalışılan ortamın tozlu olması ya da havada çeşitli zararlı maddelerin dolaşması işçilerde solunum yolu hastalıklarına sebep olmaktadır. Bu hastalıklar meslek hatalığı kategorisi içerisinde C grubunda ele alınmaktadır. Virüs, bakteri ya da biyoteknoloji kaynaklı olarak bu hastalıklar ortaya çıkabilmektedir.
D-) Mesleki Bulaşıcı Hastalıklar
Mesleğini gerçekleştiren kişilerin büyük bir kısmında görülebilen ve bunun yanı sıra bulaşma özelliği olan rahatsızlıklar bu grup içerisinde yer almaktadır. Virüs kaynaklı olan rahatsızlıkların büyük bir kısmı aynı zamanda diğer insanlara bulaşabilir. İşyerinde bu tarz bir rahatsızlık söz konusu oluyorsa bu meslek hastalığı kategorisinde incelenmelidir.
E-) Fiziksel Etmenlerden Kaynaklı Hastalıklar
Çalışma ortamında her zaman fiziksel etmenlerden bahsetmek mümkündür. Çok ağır bir yük kaldırılan işyerlerinde sırt ya da bel sakatlıkları buna örnek olarak gösterilebilir. İnsanların ellerinde oluşan yaralar, kesikler ya da benzeri deformasyonlar da bu grubun içerisinde incelenmektedir. İnsanların hayatını direkt olarak etkileyen rahatsızlıklardır.
Sigortalı Kişinin Meslek Hastalıklarına Karşı Hakları Neler?
- İşçiye geçici iş göremezlik süresi içerisinde geçici iş göremezlik ödeneğinin verilmesi,
- Devamlı bir iş göremezlik raporu söz konusu ise sürekli olarak iş göremezlik ödeneğinin verilmesi,
- İş kazası ya da meslek hastalığı sebebiyle yaşamını yitiren vatandaşlarımızın hak sahiplerine gelir bağlanması,
- Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlilik ödeneğinin verilmesi,
- Meslek hastalıkları sonucunda yaşamını yitiren vatandaşlarımız için hak sahiplerine cenaze ödeneğinin verilmesi, işçilerin hakları olarak sunulabilir.
Çalışanların yukarıda yer alan haklara sahip olabilmeleri için sigortalı olmaları şarttır. Bunun yanı sıra çalışanların daha önceki muayene bulguları incelenecektir. Hastalığın yükümlülük süresi içerisinde çıkması da şarttır. Buna benzer şartların hepsi sağlanıyorsa işçiler ya da hak sahipleri rahatlıkla ödeneklerini alabilirler.