asten Öldürme Suçu (TCK m.81-82): Tanım, Cezalar ve Nitelikli Hâller

1. Kasten Öldürme Suçunun Tanımı

Kasten öldürme suçu, bir insanın yaşam hakkına bilerek ve isteyerek son verilmesi anlamına gelir. Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesinde bu suçun temel (basit) şekli düzenlenmiş; 82. maddede ise suçun nitelikli halleri belirtilmiştir.

Bu suç, “Kişilere Karşı Suçlar” bölümünde yer almakta olup, korunan hukuki değer bireyin yaşam hakkıdır. Failin öldürme kastı, yani ölüm sonucunu bilip istemesi bu suçu, taksirle ölüme sebebiyet verme suçundan ayıran temel unsurdur.

2. Kasten Öldürme Suçunun Cezası (Basit Hâl)

Türk Ceza Kanunu m.81 uyarınca, kasten öldürme suçunun basit hali için öngörülen ceza:

Müebbet hapis cezasıdır.

Bu ceza, failin öldürme fiilini tasarlamadan, herhangi bir nitelikli hâl gerçekleşmeden işlemesi durumunda uygulanır. Failin öldürme kastı kesin olarak mevcut olmalı, ölüm sonucu doğrudan onun eylemiyle gerçekleşmelidir.

3. Suçun İşleniş Biçimi

Kasten öldürme suçu, her sağ doğmuş insan aleyhine işlenebilir. Bu suç, serbest hareketli bir suçtur. Yani fail, suçu icrai (aktif eylem) ya da ihmali (eylemsizlik) bir davranışla gerçekleştirebilir.

İhmali Davranışla Kasten Öldürme (TCK m.83)

TCK 83. maddesi, ihmal suretiyle öldürme hallerini düzenler. Bu kapsamda, kişinin hukuki yükümlülüğü olduğu bir davranışı yerine getirmemesi ve bu ihmalkâr davranışın ölüme neden olması durumunda, kişi kasten öldürme suçunun faili kabul edilir.

İhmali davranışın kasten öldürme kapsamında değerlendirilebilmesi için şu durumlardan biri mevcut olmalıdır:

• Sözleşmeden doğan bir yükümlülüğün ihlali

  Örneğin; bakıcının, kendine bakan bir hastaya yiyecek vermemesi sonucu hastanın ölmesi.

• Yasadan kaynaklanan bir yükümlülüğün ihlali

  Örneğin; annenin bebeğini evde yalnız bırakarak tatile gitmesi ve bebeğin açlıktan ölmesi.

• Önceki hareketle tehlike yaratılıp sonrasında ihmal

  Örneğin; kazayla yaraladığı kişiyi hastaneye götürmeden olay yerinden kaçan kişinin, yaralının kan kaybından ölümüne sebebiyet vermesi.

İhmali Kasten Öldürmenin Cezası

Mahkeme, bu tür durumlarda aşağıdaki cezalara hükmedebilir:

• Ağırlaştırılmış müebbet yerine: 20 – 25 yıl hapis

• Müebbet yerine: 10 – 15 yıl hapis

• Diğer durumlarda: 10 – 15 yıl hapis

Ancak mahkeme, olayın somut özelliklerine göre hiçbir indirim yapmadan da ceza verebilir.

4. Kasten Öldürme Suçunun Nitelikli Halleri (TCK m.82)

Türk Ceza Kanunu’nun 82. maddesinde, kasten öldürme suçunun nitelikli halleri sınırlı sayıda olmak üzere sıralanmıştır. Bu hallerin varlığı, suça yüklenen manevi kötülük derecesini artırdığı için ceza da ağırlaştırılır.

TCK 82’ye Göre Nitelikli Hâller:

1. Tasarlayarak öldürme

2. Canavarca hisle veya eziyet çektirerek öldürme

3. Kan gütme saikiyle öldürme

4. Töre saikiyle öldürme

5. Kamu görevlisini görevinden dolayı öldürme

6. Gebe olduğu bilinen kadını öldürme

7. Çocuğu veya kendini savunamayacak kişiyi öldürme

8. Üstsoy, altsoy, eş veya kardeşi öldürme

9. Bir suçu gizlemek, delilleri yok etmek, suçu kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla öldürme

10. Bir suçu işleyememenin verdiği öfke ile öldürme

11. Yangın, su baskını, bombalama, batırma, tahrip gibi tehlikeli yollarla veya nükleer/kimyasal/biyolojik silahlarla öldürme

Cezası:

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası.

Bu ceza, failin cezaevinde ömür boyu, hiçbir şartla tahliye edilmeyecek şekilde kalmasını öngörür.

5. Yargıtay Kararlarıyla Örnekler

• Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2018/406 E., 2020/90 K.
  “Failin mağduru önceden tehdit ettiği, ardından plan yaparak gece vakti evine gidip ateşli silahla öldürdüğü anlaşılmıştır. Eylem, tasarlayarak kasten öldürme suçunu oluşturur.”

• Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2015/4926 E., 2017/3372 K.
  “Mağdurun kendini savunamayacak durumda olduğu, failin onu saatlerce darp edip evde tek başına bırakması sonucu ölümün gerçekleştiği anlaşılmıştır. Eylem, eziyet çektirerek ve savunmasız kişiye karşı kasten öldürme suçudur.”

Sonuç

Kasten öldürme suçu, Türk Ceza Hukuku’nda en ağır şekilde yaptırıma bağlanmış suç tiplerinden biridir. Suçun basit hâli müebbet hapis cezasına tabiyken, nitelikli hâllerin varlığı halinde fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanmaktadır. Özellikle ihmali davranışla işlenen kasten öldürme suçu da, koşulları sağladığında aynı şekilde ağır cezalara yol açabilir.