Günümüzde internet ve bilgisayar kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte Bilişim Sistemine Yetkisiz Erişim vakaları da artmaktadır. Başkalarına ait bilişim sistemlerine izinsiz şekilde girmek veya orada kalmak, hukuken suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 243. maddesi, bilişim sistemlerine yetkisiz erişimi suç olarak düzenlemiştir. Bu makalede, söz konusu suçun tanımı, kapsamı, temel ve nitelikli halleri, cezaları ve örnek olaylar değerlendirilecektir.
Suçun Tanımı ve Kapsamı
Bilişim sistemine yetkisiz erişim suçu, bireylerin veya kurumların bilişim sistemlerinin gizlilik ve güvenliğini ihlal eden fiilleri kapsar. TCK 243/1’e göre, bir bilişim sistemine hukuka aykırı şekilde giren veya orada kalmaya devam eden kişi cezalandırılır. Bilişim sistemi; bilgisayar, telefon, sunucu gibi veri işleyen ve saklayan sistemleri içerir.
Bu suçun oluşması için sisteme izinsiz giriş veya izinsiz kalış yeterlidir. Örneğin, başkasının e-posta hesabına izinsiz giriş yapmak, bu suçu oluşturur. Failin kötü niyetli olup olmaması önemli değildir, fiilin hukuka aykırılığı esas alınır.
TCK 243’ün Temel ve Nitelikli Halleri
Türk Ceza Kanunu’nun 243. maddesi dört fıkradan oluşur. İlk fıkra temel hali, diğer fıkralar ise nitelikli halleri düzenler. Cezalar, eylemin ağırlığına göre değişir. Suçun detayları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
| Fiil / Hal | Yaptırım (Ceza) |
|---|---|
| Yetkisiz erişim (Temel hal) | 1 yıla kadar hapis veya adlî para cezası |
| Kamuya açık, bedelli sistemler | Cezada yarıya kadar indirim |
| Veri yok olma/değişme sonucu | 6 aydan 2 yıla kadar hapis |
| Veri naklini teknik araçla izleme | 1 yıldan 3 yıla kadar hapis |
Suçun Cezası ve Hukuki Değerlendirme
Temel halde suçun cezası, bir yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Mahkemeler, failin sosyal durumu, kast durumu ve suçun işleniş tarzına göre ceza takdir eder. Ayrıca hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ve erteleme gibi seçenekler de değerlendirilir.
Ancak, suçun nitelikli hallerinde daha ağır cezalar öngörülmektedir. Örneğin, sistemdeki verilerin değiştirilmesi, silinmesi gibi durumlarda altı aydan iki yıla kadar hapis cezası uygulanır. Eğer fail, sistem içindeki verileri teknik cihazlarla izlerse bu durum daha ağır bir nitelikli hal olarak kabul edilir.
Somut Örnekler ve Uygulama
Örnek 1: Eşiyle boşanma sürecinde olan bir kişi, diğer eşin e-postasına izinsiz erişmiş, özel yazışmaları okumuştur. Bu olay TCK 243’e göre bilişim sistemine girme suçunu oluşturmuştur.
Örnek 2: Bir çalışan, işten çıkarıldıktan sonra firmanın sistemine girerek müşteri verilerini incelemiştir. Bu durumda sistemde kalma ve izleme fiilleri oluştuğundan, 243/4 kapsamında ceza verilmiştir.
Örnek 3: Bir kişi, kamuya açık ücretli Wi-Fi ağına şifre kırarak bağlanmıştır. Bu olayda TCK 243/2 uyarınca cezada indirim uygulanmıştır.
Örnek 4: Üniversite öğrencisi, not sistemine erişerek kendi notlarını değiştirmiştir. Bu durumda hem TCK 243 hem de TCK 244 birlikte uygulanmıştır.
Örnek 5: Bir vatandaş, banka sistemine girerek başkasına ait hesap hareketlerini görüntülemiştir. Bu durumda veri izleme suçundan 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilmiştir.
Örnek 6: Sanık, sosyal medya hesabına girerek hesabın şifresini değiştirmiştir. Bu olayda sistemin işleyişine müdahale de olduğundan, TCK 243 ve 244 birlikte değerlendirilmiştir.
Örnek 7: Kardeşinin bilgisayarına erişip özel fotoğraflarını kopyalayan kişi hakkında, hem TCK 243 hem de özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan işlem yapılmıştır.
Örnek 8: Bir kişi, kurum içi sunucuya uzaktan bağlanarak sistem izleme gerçekleştirmiştir. Bu durum teknik araçla izleme kapsamında değerlendirilmiştir.
Örnek 9: Sahte kimlikle sosyal medya hesabı açan ve buradan kullanıcıların şifrelerini ele geçiren kişi, TCK 243/4’ten yargılanmış ve mahkûm olmuştur.
Örnek 10: Fail, kamu kurumu sistemine girip memurların sicil dosyalarını incelemiştir. Bu olayda gizlilik ihlali sebebiyle ağırlaştırılmış ceza uygulanmıştır.
Bilişim Sistemine Yetkisiz Erişim suçu, dijital hakların korunması açısından oldukça önemlidir. Özellikle günümüzde verinin değeri arttıkça, bu tür fiiller hem bireylere hem kurumlara ciddi zararlar verebilir. Bu nedenle kanun koyucu, sistemlere izinsiz erişimi ve verilerin teknik araçlarla izlenmesini ciddi biçimde cezalandırmaktadır.
Dijital dünyada başkalarının haklarına saygı göstermek, yalnızca etik bir zorunluluk değil, aynı zamanda yasal bir sorumluluktur.
Avukat Ramazan Sertan Safsöz
