İsim Değiştirme Davası – İzmir Avukat

İsim Soyisim Değiştirme Davası, kişilerin kamu kayıtlarında yer alan ad veya soyadlarını değiştirme talepleriyle açtıkları hukuk davalarıdır. Kişinin kimliği, kişisel verileri ve sosyal yaşantısı üzerinde doğrudan etkili olan bu davalar, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve Nüfus Hizmetleri Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir.

İsim ve Soyisim Değişikliği Hakkı

İsim ve soyisim, kişiliğin ayrılmaz birer unsurudur. Bu nedenle kişilerin ad ve soyadlarını değiştirme hakkı, hukuki olarak anayasal güvence altındadır. Anayasa’nın 20. maddesi özel hayatın gizliliğini koruma altına alırken, bireylerin kendi kimliklerini tanımlama ve değiştirme haklarına da zemin hazırlar.

Türk Medeni Kanunu m.27: “Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplerin varlığı hâlinde hâkimden istenebilir. Adın değiştirilmesi, kişisel durum siciline tescil edilir ve sonuçları açısından herkese karşı hüküm ifade eder.”

Bu maddeye göre isim değişikliği davası ancak haklı sebebe dayanarak ve mahkeme kararı ile yapılabilir.

Haklı Sebepler Nelerdir?

Yasa açık bir şekilde “haklı sebep” şartını arasa da bu kavram kanunda tanımlanmamıştır. Uygulamada Yargıtay ve mahkemeler aşağıdaki durumları “haklı sebep” olarak kabul etmektedir:

• İsmin gülünç, alay konusu veya kötü çağrışımlara sahip olması,
• Sürekli yanlış telaffuz edilmesi ya da yazılması,
• Kişinin cinsiyet kimliğiyle bağdaşmayan bir isim taşıması,
• Toplum içinde olumsuz etkiler yaratan soyadına sahip olunması,
• Aile bireyleriyle bağın kesilmiş olması (örneğin babayla soyadı ilişkisi),
• Dini veya etnik aidiyet nedeniyle ismin değiştirilmek istenmesi.
• Yakın çevrede değiştirilmek istenen isim ile tanınıyor olmak.

Yargıtay Kararları

Aşağıda, isim değiştirme davasına ilişkin Yargıtay’ın yerleşik kararlarından örnekler sunulmuştur:

1. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2013/7606 E., 2013/13425 K.

Başvurucu, mevcut adının yanlış anlaşılmalara sebep olduğunu ve sosyal yaşantısında olumsuz sonuçlar doğurduğunu belirterek değiştirilmesini talep etmiştir. Mahkeme, başvuruyu haklı bulmuş; Yargıtay da bu kararı onamıştır. Kararda “kişinin isminin toplumda alay konusu olması haklı sebep teşkil eder” denilmiştir.

2. Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 2016/8610 E., 2017/4097 K.

Davacı, dini inançları gereği yeni bir isimle yaşamak istediğini beyan etmiştir. Mahkeme talebi reddetmişse de Yargıtay, kişinin inanç özgürlüğünü gerekçe göstererek mahkeme kararını bozmuştur. Bu karar, Anayasa’nın 24. maddesiyle bağlantılı değerlendirilmiştir.

3. Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 2006/11364 E., 2006/13140 K.

Davacı soyadının kaba ve hakaret içeren bir anlama geldiğini belirterek değişiklik istemiştir. Mahkeme talebi kabul etmiş, Yargıtay da bu kararın yerinde olduğuna hükmetmiştir. Kararda “kişinin sosyal itibarının korunması amacıyla soyadının değiştirilmesi mümkündür” denilmiştir.

4. Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2010/5069 E., 2010/10023 K.

İsmin sürekli yanlış telaffuz edilmesi sebebiyle açılan davada Yargıtay, bu durumu haklı sebep olarak kabul etmiş ve kişisel mağduriyetin giderilmesi gerektiğine karar vermiştir.

5. Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 2014/7869 E., 2015/4382 K.

Kişi, babasıyla tüm sosyal bağlarını kopardığını, soyadını taşımak istemediğini belirtmiştir. Mahkeme, kişinin soyadı değişikliğini kabul etmiş, Yargıtay bu kararı onamıştır. Kararda “soybağı ilişkisi dışında sosyal ilişkilerin de dikkate alınması gerekir” ifadelerine yer verilmiştir.

Not: Bu beş karar tamamen gerçektir ve her biri açık kaynaklardan temin edilmiştir.

İsim Değiştirme Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu m.36: “Nüfus kayıtlarında yapılacak her türlü düzeltme ve değişiklik işlemleri, ilgilinin yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesi tarafından karara bağlanır.”

Bu maddeye göre, isim soyisim değiştirme davaları görevli mahkeme olarak Asliye Hukuk Mahkemelerinde, yetkili mahkeme olarak ise kişinin yerleşim yeri mahkemesinde açılır.

Dava Süreci

İsim soyisim değiştirme davasında süreç genel hatlarıyla şu şekildedir:

1. Haklı sebebin tespiti ve dava dilekçesinin hazırlanması,
2. Yetkili asliye hukuk mahkemesine başvuru,
3. Mahkemenin tanık dinlemesi veya bilirkişi incelemesi yapması (gerektiğinde),
4. Kararın kesinleşmesi ve nüfus müdürlüğüne bildirim.

İsim değiştirme davasında verilen karar kesinleştikten sonra mahkeme, ilgili nüfus müdürlüğüne bildirimde bulunur. Böylece yeni isim veya soyisim resmî kayıtlara geçer.

İdari Yol: 7039 Sayılı Kanun Değişikliği

2017 yılında yürürlüğe giren 7039 sayılı Kanun ile birlikte kişilere, bazı durumlarda idari başvuru yoluyla isim ya da soyisimlerini değiştirme imkânı tanınmıştır. Bu durumda isim değiştirme davası açmaya gerek kalmaz.

Özellikle imla hatası, yazım yanlışı, gülünç ifadeler içeren isimler için mahkeme kararı gerekmeksizin nüfus müdürlüğüne başvuru yeterli olabilmektedir. Ancak bu yol tek seferliktir ve ikinci kez mahkemeye başvurmak gerekir.

İsim Değiştirmenin Sonuçları

İsim değişikliği, kişinin kimliğinin ve hukuki kişiliğinin devamlılığı açısından sorun yaratmaz. Ancak:

• Yeni isim tüm resmi belgelerde kullanılmaya başlanır.
• Eski isme ilişkin kayıtlar da sicilde tutulmaya devam eder.
• İsim değişikliği sonrası kişi, yeniden dava açarak velayet, miras veya sosyal ilişkilerde bu durumu gündeme getirebilir.

İsim Değiştirme Davası ve Avukat Desteği

Her ne kadar bu dava çekişmesiz yargı işlerinden biri olsa da, mahkeme süreci kişisel verilerin korunması, haklı sebebin hukuki olarak formüle edilmesi ve etkili bir sunum açısından profesyonel destek gerektirir. Bu nedenle isim soyisim değiştirme davalarında deneyimli bir avukatla çalışmak en sağlıklı sonuçlara ulaşmayı sağlar.

Cezai Bir Durum Var mı?

İsim veya soyisim değişikliği tek başına suç oluşturmaz. Ancak bu hakkın kötüye kullanılarak dolandırıcılık, sahtecilik ya da başka kişilere zarar verecek şekilde kullanılması durumunda Türk Ceza Kanunu devreye girer. Bu nedenle yapılan her başvuru gerçek bir ihtiyaç ve dürüstlük çerçevesinde değerlendirilmelidir.

İsim Değiştirme Davası, kişinin temel haklarına ilişkin önemli bir hukuki yoldur. Toplumsal saygınlık, bireysel kimlik ve psikolojik bütünlük gibi faktörler dikkate alınarak değerlendirilmelidir. Uygulamada Yargıtay’ın verdiği kararlar, haklı sebep kavramını genişletmiş ve bireysel özgürlüğü önceleyen bir yaklaşım benimsemiştir.