İşçiler her zaman fazladan çalıştıkları saatler için ücret alma hakkına sahiptir. Bu hakkı tüm işçiler işverenden talep edebilir. Ancak burada kanunların sunduğu hakların iyi bir şekilde bilinmesi ve doğru bir şekilde hakların talep edilmesi gerekiyor.
İşçi kanununa göre bir işçinin haftalık çalışma saati maksimum 45 olarak belirlenmiştir. Aksi bir karar alınmadığı sürece 45 saatlik çalışmanın haftanın günlerine eşit bir şekilde bölünmesi gerekir. Fakat taraflar anlaşma sağlıyorsa bu süre günlere farklı bir şekilde de dağıtılabilir.
Haftalık çalışma süresi ne zaman 45 saati aşmaya başlarsa bu fazla mesai kapsamına girecektir. İnsanlar 45 saati aşan çalışma sürelerinde ek ücretleri talep etmelidir. Ek ücret standart çalışmalarında saat başına aldıkları ücretin %50 fazlası olacaktır.
İşçiler arasında mesaiye kalmak tabiri oldukça yaygındır. Ancak işçilerden bazıları fazla mesainin kapsamlarını bilmediğinden her gün mesai yapsa dahi bunun farkına varmaz. Çünkü ilk anlaşmada belirtilen ve kabul edilen çalışma saatleri 45 saati aşıyordur.
Kanunlara göre herhangi bir işte haftalık çalışma süresi 45 saati aşıyorsa her saat fazla mesai olarak isimlendirilir. Bir işçi 6 gün boyunca günde 8 saat çalışıyorsa haftada 48 saat yapacaktır. Birçok işçi bu durumda mesai talebinde bulunmaz. Ancak bu kişiler farkında olmadan her hafta 3 saat mesai yapıyorlardır.
Fazla Mesai Nedir, İspatı Nasıl Yapılır?
Fazla Mesai Kuralları Nelerdir?
Fazla mesainin hesaplanması ya da işverenden talep edilmesi için kurallarına hakim olunması gerekmektedir.
- İşe girerken kabul ettiğiniz iş sözleşmelerindeki haftalık çalışma saatiniz 45 saatin altındaysa, belirlenen çalışma saatini aşan her çalışma fazla mesai olarak tanımlanır. Toplamda 45 saati aşmasına gerek olmaz.
- Haftalık 45 saati aşan çalışmalar her zaman fazla mesainin kapsamı içerisine girecektir. Sözleşmelerde yer alsa dahi fazla çalışma söz konusu olmaktadır.
- Bir işçinin fazla mesaisi haftalık 11 saatin üzerinde olamaz.
Çalışanların haklarını talep etmeden önce bu bilgileri iyi bir şekilde anlaması gerekmektedir. Ancak bu şekilde haklarını doğru bir şekilde talep etme şansını elde ederler.
Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır?
2020 senesinin asgari ücreti üzerinden küçük bir hesaplama yapılarak fazla mesainin nasıl hesaplandığı gösterilebilecektir. 2020 senesinde belirlenmiş olan brüt asgari ücret 2.943 TL’dir. Bir işçi haftalık olarak 45 saat çalışır ve ayda toplamda 225 saat çalışmış olacaktır.
Toplam brüt ücret olan 2.943 TL 225 saate bölünürse, 2943/225=13,08 TL olarak saatlik çalışma ücreti hesaplanmaktadır. İşçiler fazla mesai yapmaları durumunda %50 daha fazla kazanacakları için 13,08×1,5=19,62 TL saatlik mesai ücreti alırlar.
Bir işçi 5 saatlik mesaiye kalmışsa bu durumda 5×19,62=98,10 TL mesai ücreti almalıdır. Kişilerin hak ettikleri fazla mesailer bu şekilde hesaplanmaktadır. Her zaman brüt maaşın hesaba katılması gereklidir.
Fazla Çalışmanın Tanıkla İspatı Yapılabilir Mi?
İşçiler fazla mesaiye kaldıklarında bunun için ücretlerini işverenden talep ederler. Eğer işverenler bu talepleri karşılamazsa iş yargıya taşınabilmektedir. İşçiler bugüne kadar yaptığı fazla mesai çalışmaları için ücretlerini yargı yoluyla talep edebilirler.
Yargıda bu ücretlerin alınabilmesi için fazla mesainin kanıtlanması gerekecektir. Bunun kanıtlanabilmesi için de tanıklara ihtiyaç duyulur. Genellikle aynı işyerinde çalışan kişiler kendi geleceklerini düşünerek tanıklık yapmayı kabul etmezler. Böyle durumlarda insanlar komşu işyerlerinde kişileri tanık olarak göstermeye çalışırlar.
Davalarda hâkimi bağlayıcı olan deliller olduğu gibi onayı hâkimin kararına bırakılmış olan deliller de yer alır. Tanıklar her zaman kararı hâkime bırakılan delillerdir. Hâkim tanık açıklamalarını delil olarak kabul edebilir ya da reddedebilir. Bu sebeple de fazla mesainin alınması için açılan davalarda komşu işyerindeki kişiler tanık olarak sunulabilir. Ancak her durumda hakim bunu kabul etmek zorunda olmayacaktır.