Anlaşmalı boşanma davasında nafaka konusu merak edilen konular arasındadır. Boşanma davalarında nafaka ve tazminat gibi mali olan konular, tarafların sosyo-ekonomik düzeylerinin hâkim aracılığıyla göz önünde bulundurulmasıyla bir sonuca bağlanır. Fakat boşanma davası anlaşmalı bir boşanma davası şeklinde görülüyorsa, nafaka tutarının belirlenmesi ve müşterek çocukların durumu haricinde hâkimin bir takdir yetkisi yoktur. Anlaşmalı boşanma davalarında nafakanın tutarı konusunda eşler uzlaşmış bir şekilde mahkemeye başvuruda bulunurlar.
Anlaşmalı Boşanma Davalarında Nafaka Nasıl Belirlenir?
Anlaşmalı boşanma davalarında eşler nafakanın miktarı konusunda kendi aralarında bir anlaşmaya vardılarsa, davayı yürüten hâkim bu kararı kabul edebilir. Fakat nafaka belirlenirken müşterek olan çocuklar göz önünde bulundurularak, eşlerin anlaşmaya vardığı nafaka hâkim tarafından tekrar düzenlenebilir. Çünkü hâkim, müşterek çocuk varsa, velayeti alan eşe ödenecek olan iştirak nafakasının yeterli olmadığı kanaatine varırsa tutarı değiştirebilir.
Hâkimin değiştirebileceği karar sadece nafaka tutarı değildir. Bunun yanında hâkim, müşterek çocuk hakkında alınması gerekli olan tüm tedbirleri de tekrar gözden geçirip kararı buna göre düzenleyebilir. Hâkimin, eşlerin yaptıkları anlaşmaya dair düzenlemeleri eşler tarafından kabul görürse boşanma davası anlaşmalı olarak görülebilir. Aksi hâlde dava, anlaşmalı boşanma davası olmaktan çıkar ve çekişmeli boşanma davasına dönüşür.
Boşanma Nafakası Çeşitleri Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma sürecinde olan eşlerin mağdur duruma düşmemesi adına üç farklı nafaka türü tanımlanmıştır. Bu nafaka çeşitleri şunlardır:
- Tedbir nafakası
- İştirak nafakası
- Yoksulluk nafakası
Tedbir Nafakası
Boşanma davası sürerken, tedbir nafakası eşlerden birinin yoksulluğa düşmemesi için dava süresince ödenen bir nafaka türüdür. Genel olarak anlaşmalı boşanma davaları tek celsede sonuçlandığı için tedbir nafakası uygulaması nadiren gündeme gelir. Ancak kişiler, hayat standartlarının değişmesi gibi gerekçelerle tedbir nafakası talep edebilirler.
Tedbir nafakası genellikle kadınlar tarafından talep edilir ve dava sonuçlandığında bu nafaka türü sona erer. Ayrıca, tedbir nafakası talebinde bulunan eşin dava süresince düzenli gelirinin olmaması da önemlidir.
İştirak Nafakası
İştirak nafakası, müşterek çocuğun bakımı amacıyla velayeti alan tarafa ödenen bir nafaka türüdür. İştirak nafakası talebinde bulunabilmek için çocuğun velayetinin ilgili kişide olması gerekir. Bu nafaka, çocuk ergin (18 yaş) oluncaya kadar devam eder. Erginlikten sonra eğitim devam ediyorsa bu süre uzatılabilir.
Yoksulluk Nafakası
Yoksulluk nafakası, boşanma kararı kesinleştikten sonra verilir. Evlilik süresince gelir sahibi olan ancak boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olan eş bu nafakayı talep edebilir. Ancak bu talebin kabulü için eşin boşanmada daha az kusurlu veya kusursuz olması gerekir (TMK m. 175).
Boşanma davası aldatma sebebiyle açılmışsa ve aldatmayı gerçekleştiren taraf yoksulluk nafakası talep ediyorsa bu talep reddedilir. Her iki taraf eşit kusurluysa, hâkim kimin yoksulluğa düşeceğini değerlendirerek karar verir. Eşler, nafaka konusunda anlaşmaya varmışlarsa bu miktarı açıkça mahkemeye bildirmelidir.
Kimler Nafaka Alabilir?
Medeni Kanuna göre nafaka talep edebilecek kişiler şunlardır:
- Ev hanımı olup da herhangi bir geliri olmayan kadınlar,
- Düzenli geliri olmayan eşler,
- Asgari ücretle geçinen eşler,
- İşten çıkarılmış olan eşler.
Buna karşın şu kişiler nafaka alamaz:
- Bankada yüksek mevduatı bulunanlar,
- Memur statüsünde düzenli geliri olanlar,
- Yurt dışı geliri elde edenler,
- Sosyal yardımlardan yüksek tutarda faydalananlar.
Kısacası, nafaka talep edebilmek için mevcut gelir durumunun yoksulluk seviyesinde olması gerekir. Hâkim, tarafların ekonomik durumlarını karşılaştırarak hakkaniyete uygun karar verir.
Anlaşmalı boşanma davalarında nafaka konusu, tarafların mutabakatı ile düzenlenebilir. Ancak müşterek çocukların varlığı hâlinde hâkim, çocukların üstün yararını göz önünde bulundurarak bu konuda yeniden değerlendirme yapabilir. Tedbir, iştirak ve yoksulluk nafakası türleri; her davada farklı şekillerde gündeme gelebilir. Tarafların, nafaka talebi ve miktarı konusunda net ve açık ifadelerle hazırlanan protokolü mahkemeye sunmaları, sürecin tek celsede ve sorunsuz tamamlanması açısından büyük önem taşır.
