Instagram tarafından NCMEC bildirimi, genellikle çocuklara yönelik cinsel içerikli paylaşımlarla ilgili olarak Instagram’ın ABD merkezli National Center for Missing and Exploited Children (NCMEC) kurumuna yaptığı resmi ihbardır. Bu ihbarlar, Türk hukuk sisteminde ciddi ceza soruşturmalarına sebebiyet vermekte ve kişisel hakları doğrudan etkilemektedir. Bu yazıda hem Instagram’ın raporlama mekanizması, hem İnstagram NCMEC ilişkisi hem de Türkiye’de bu tür bildirimlerin ceza hukuku boyutu ele alınacaktır.
NCMEC Nedir? Ne İş Yapar?
NCMEC, ABD Kongresi’nin 1984 yılında kurduğu, kayıp ve istismar edilen çocuklar için çalışan resmi bir kurumdur. 2008 yılında yürürlüğe giren ABD federal yasaları çerçevesinde; internet servis sağlayıcıları, sosyal medya platformları ve içerik barındıran dijital şirketler, çocuk istismarı içeren materyalleri fark ettiklerinde NCMEC’e bildirim yapmakla yükümlüdür. NCMEC Raporu bu bildirimler neticesinde oluşturulur.
Instagram’ın İçerik Denetleme Politikası
Instagram, Meta şirketi bünyesinde faaliyet gösteren bir sosyal medya platformudur. İçerik denetimi, hem algoritmik filtreler hem de insan moderatörler tarafından yapılmaktadır. Kullanıcının yüklediği görsel/video/mesaj içeriklerinin, Meta Community Standards (Topluluk Standartları) ile uyumlu olup olmadığı analiz edilir.
Özellikle çıplaklık, çocuklara yönelik cinsel çağrışım, müstehcenlik ve tehdit gibi içerikler, otomatik olarak şüpheli olarak işaretlenebilir. Eğer bu içerik bir çocuk güvenliği ihlaline işaret ediyorsa, Instagram bu veriyi doğrudan NCMEC sistemine gönderir.
Instagram Neden NCMEC Bildirimi Yapar?
Instagram’ın NCMEC bildirimi yapmasının temel nedenleri:
- Çocuklara ait cinsel içerikli görsel/video paylaşımı
- Başkasına ait özel görüntülerin gizlice ifşa edilmesi
- DM (Direct Message) yoluyla müstehcen içerik gönderimi
- Şantaj veya tehdit amacıyla çıplak görüntü paylaşımı
Bu durumlar, ABD yasaları uyarınca ciddi suçlardır ve Instagram’ın içerik yükümlülüğü kapsamında NCMEC’e raporlanması zorunludur. Bu rapor, e-posta, IP, konum, cihaz modeli ve içerik verileriyle birlikte gönderilir.
Instagram Hangi Durumlarda NCMEC Bildirimi Yapar? Bildirim Süreci Nasıl İşler?
Instagram (Meta), çocuk istismarına karşı ABD federal yasalarına tabidir ve 18 U.S.C. §2258A gereğince çocuklara ait cinsel içerikli materyal tespit ettiğinde NCMEC’e raporlama zorunluluğu taşır. Bu yükümlülük yalnızca açık paylaşımları değil, aynı zamanda Direct Message (DM) üzerinden gönderilen görselleri ve videoları da kapsar. Instagram, bu tür materyalleri tespit etmek için PhotoDNA (Microsoft tarafından geliştirilen dijital parmak izi teknolojisi) ve machine learning tabanlı görüntü işleme algoritmaları kullanır.
Otomatik sistem, görüntü veya videoyu şüpheli olarak işaretlediğinde, içerik moderatörleri tarafından incelenir. Uyumlu içerik olduğuna karar verilirse, otomatik olarak NCMEC CyberTipline sistemine bir bildirim yapılır. Bu bildirimde yer alan bilgiler genellikle şunlardır:
- Paylaşılan içeriğin dosya örneği (görsel/video hash değeri)
- Kullanıcı adı ve e-posta adresi
- Telefon numarası (kullanıcı tarafından sisteme girilmişse)
- IP adresi ve bağlantı zaman bilgileri
- Kullanıcının cihaz modeli, tarayıcı verisi ve uygulama sürümü
Bildirim Meta’dan NCMEC’e ulaştıktan sonra NCMEC’in “Child Victim Identification Program” birimi tarafından değerlendirilir. Eğer içerik gerçek ve riskli kabul edilirse, rapor ilgili ülkenin güvenlik birimlerine (Türkiye için Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı) yönlendirilir. Türkiye’de bu ihbar, BTK aracılığıyla Cumhuriyet Savcılığına resmi olarak iletilir ve Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında resen soruşturma başlatılır.
NCMEC Bildiriminin Türkiye’ye Ulaşma Süreci
NCMEC raporları doğrudan Türkiye’deki Emniyet Siber Suçlar Daire Başkanlığı veya BTK üzerinden savcılıklara intikal eder. Gelen ihbar üzerine Cumhuriyet savcısı dosya açar ve soruşturma başlatır. İlk işlem olarak IP adresi üzerinden şüphelinin kimliği tespit edilmeye çalışılır. Gerekirse BTK, GSM operatörlerinden bilgi talebinde bulunur.
Delil Niteliği: Instagram’ın Raporları Ceza Davalarında Kullanılır mı?
Evet. Instagram tarafından yapılan NCMEC bildirimi, CMK m. 217 kapsamında mahkemede delil olarak değerlendirilebilir. Birçok mahkeme bu raporu mahkumiyet için yeterli delil olarak görmektedir. Bununla birlikte kanaatimizce bu rapor tek başına mahkumiyet için yeterli değildir. Mahkeme, bu bildirimin içeriği ile kişinin eylemi arasında bir bağlantı kurmak zorundadır. Buna ilişkin almış olduğumuz çok sayıda mahkeme kararı mevcuttur.
Instagram Tarafından Ncmec’E Yapılan Bildirimlerin Işleyişi
NCMEC Bildirimi Sonrası Hangi Suçlar Söz Konusu Olabilir?
Instagram bildirimi sonrasında Türk Ceza Kanunu’nda aşağıdaki maddeler gündeme gelebilir:
| Suç | TCK Maddesi | Ceza Miktarı |
|---|---|---|
| Müstehcenlik (Çocuk) | 226/3 | 5 yıldan 10 yıla kadar hapis |
| Özel hayatın gizliliğini ihlal | 134 | 1 yıldan 3 yıla kadar hapis |
| Bilişim sistemine girme | 243 | 1 yıla kadar hapis |
| Sistemi engelleme/bozma | 244 | 1 yıldan 5 yıla kadar hapis |
| Verileri ele geçirme (kredi kartı vs.) | 245 | 3 yıldan 6 yıla kadar hapis |
Yargıtay Kararları Işığında Değerlendirme
Yargıtay 18. Ceza Dairesi: Sanığın sosyal medya hesabı üzerinden müstehcen görüntü paylaşması ve bu görüntülerin NCMEC bildirimi ile tespit edilmesi üzerine; IP kayıtlarının doğruluğu ve bağlantının sabit olması nedeniyle mahkumiyet onanmıştır.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi: Yalnızca NCMEC raporunun varlığının yeterli olmadığı, kişinin iradesi dışında görüntü paylaşımı yapılmış olabileceği gerekçesiyle beraat kararı verilmiş; Yargıtay bu kararı onamıştır.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi: İlgili içeriğin “Direct Message” yoluyla gönderildiği, ekran görüntüsünün tek başına suçun sabit olduğunu göstermeyeceği ifade edilerek beraat verilmiştir.
Görüleceği üzere Yargıtay, işbu İstagram bildirime dayanarak oluşturulan NCMEC Raporlarına konu yargılamalarda istikrarlı kararlar vermemektedir. Dolayısıyla yargılamayı etkileyen, savunmada kullanılan argümanlar ve delillerdir.
Hatalı Bildirim ve Mağduriyet Durumu
NCMEC bildirimi, kimi zaman hatalı sonuçlar doğurabilir. VPN kullanan bir kullanıcının IP adresi Türkiye’ye ait gibi görünebilir. Ayrıca aynı cihazı kullanan farklı bireyler nedeniyle masum kişiler hakkında soruşturma başlatılabilir. Bu tür durumlarda savunma stratejisinde teknik bilirkişi raporları, cihaz incelemeleri ve zaman analizi kritik rol oynar.
Instagram Bildirimine Karşı Savunma Stratejisi
Bir ceza avukatı, aşağıdaki unsurları göz önünde bulundurarak strateji kurmalıdır:
- NCMEC raporunun teknik içeriği ve tutarlılığı, paylaşımın kişinin iradesiyle yapılıp yapılmadığının tespiti
- IP eşleşmesinin doğruluğu
- Suçun oluştuğu saatlerde kullanıcının fiziki konumu
- VPN/proxy kullanımı, ortak Wi-Fi kullanımı
- DM içeriklerinin karşılıklı mı yoksa tek taraflı mı olduğu
- Delil bütünlüğü: hash değerleri, kayıt zinciri
Dijital Hukukta Temkinli Yaklaşım Şart
Instagram tarafından NCMEC bildirimi neticesinde birçok kişi hakkında soruşturma başlatılmaktadır. Bu süreçte panik yerine doğru bir savunma stratejisi, teknik incelemeler ve delil analizi gereklidir. Müvekkilin haklarını koruyacak, bilişim hukukuna hakim etkili bir ceza avukatıyla çalışılması, hem soruşturmanın doğru yönlendirilmesi hem de haksız yere mahkumiyetin önlenmesi açısından kritiktir.
