Son yıllarda dijital pazarlamanın merkezinde yer alan influencer iş birliği sözleşmeleri, markalar ile sosyal medya fenomenleri arasında yapılan en önemli hukuki metinlerden biri haline gelmiştir. Sosyal medya üzerinden yapılan ürün tanıtımları, sponsorluklar, çekilişler veya reklam kampanyaları bu sözleşmelerle yasal güvenceye kavuşturulur. Ancak bu sözleşmeler yalnızca bir tanıtım metni değil, aynı zamanda ciddi mali, ticari ve cezai sorumluluklar doğurabilen hukuki belgelerdir.
1. Influencer İş Birliği Sözleşmesinin Tanımı
Influencer iş birliği sözleşmesi, bir markanın mal veya hizmetinin tanıtımı amacıyla, sosyal medya fenomeni (influencer) ile marka arasında yapılan, tarafların karşılıklı yükümlülüklerini ve menfaatlerini düzenleyen sözleşmedir. Türk Borçlar Kanunu’nda (TBK) özel olarak düzenlenmemiştir, ancak hukuki niteliği itibarıyla “karma sözleşme” niteliği taşır. Bu sözleşmede hem vekalet, hem hizmet, hem de eser sözleşmesinin unsurlarına rastlanır.
2. Yasal Dayanaklar
Influencer iş birliği sözleşmeleri doğrudan bir kanun maddesiyle düzenlenmemiş olsa da, aşağıdaki mevzuatlar bu ilişkilerin hukuki çerçevesini belirler:
- Türk Borçlar Kanunu (TBK) – Genel sözleşme hükümleri, borca aykırılık, fesih ve tazminat.
- Türk Ticaret Kanunu (TTK) – Reklamın dürüstlük kurallarına uygun olması.
- Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) – Görsel, video, metin veya ses içeriklerinin telif hakları.
- Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği – Reklamda açık ve dürüst olma yükümlülüğü.
- Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) – Takipçilerin kişisel verilerinin işlenmesine ilişkin sınırlamalar.
“Reklam veren, reklam ajansı, mecra kuruluşu ve reklamı yapan influencer, ticari reklamlarda yer alan bilgilerin doğruluğundan müştereken sorumludur.” (Ticari Reklam Yönetmeliği m. 9)
3. Influencer İş Birliği Sözleşmesinin Unsurları
Bu tür sözleşmeler, hem markanın itibarını hem de influencer’ın kişisel imajını etkilediğinden, içeriği son derece önemlidir. Aşağıda temel unsurlar yer almaktadır:
3.1 Taraflar
Taraflardan biri “reklam veren/marka”, diğeri ise “influencer”dır. Eğer influencer bir ajans aracılığıyla çalışıyorsa, üçlü bir sözleşme modeli gündeme gelir.
3.2 Sözleşmenin Konusu
Sözleşmede tanıtımı yapılacak ürün veya hizmet açıkça belirtilmelidir. “Ürün tanıtımı” veya “sponsorlu içerik” ibaresi yeterli değildir. Paylaşımın platformu (Instagram, YouTube, TikTok, X vb.) ve biçimi (story, reel, post, video) de ayrıntılı olarak yazılmalıdır.
3.3 Ücret ve Ödeme Şartları
Influencer’a ödenecek ücretin miktarı, ödeme zamanı ve yöntemi net biçimde belirtilmelidir. Genellikle “vergi hariç net bedel” olarak yazılır. Ayrıca fatura kesimi, gelir vergisi ve KDV sorumlulukları da açıkça düzenlenmelidir.
3.4 İçerik Üretimi ve Onay Süreci
Marka, üretilen içeriği yayınlanmadan önce onaylayabilir. Bu hüküm, özellikle marka imajı açısından önemlidir. Ancak influencer’ın fikir ve sanat özgürlüğü de korunmalı; içerik üzerindeki yaratıcı kontrol tamamen ortadan kaldırılmamalıdır.
3.5 Etiketleme ve Şeffaflık Yükümlülüğü
Influencer, tanıtım içeriklerinde “#Reklam”, “#İşbirliği” gibi ifadeleri görünür biçimde paylaşmalıdır. Bu yükümlülük, Reklam Kurulu kararlarıyla zorunlu hale getirilmiştir. Aksi halde hem marka hem influencer idari para cezası riskiyle karşılaşır.
3.6 Gizlilik ve Rekabet Yasağı
Influencer, sözleşme süresince rakip markalarla çalışmamayı ve iş birliği sürecine ilişkin ticari bilgileri gizli tutmayı taahhüt eder. Bu yükümlülükler, markanın ticari sırlarının korunması açısından önemlidir.
3.7 Fesih Şartları
Sözleşmenin hangi hallerde sona ereceği açıkça yazılmalıdır. Genellikle markanın itibarına zarar verilmesi, içeriğin zamanında paylaşılmaması veya reklam yönetmeliklerine aykırı davranılması fesih nedeni sayılır.
4. Influencer Sözleşmelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
- Sözleşmenin yazılı yapılması zorunlu değildir ancak ispat kolaylığı açısından yazılı şekilde yapılması önerilir.
- Tüm paylaşım tarihleri, platformlar ve paylaşım biçimleri (görsel, video, hikaye) açıkça belirtilmelidir.
- İçeriklerin telif hakkı kime ait olacağı açıkça düzenlenmelidir.
- Influencer, takipçilerini yanıltıcı beyanlarda bulunamaz.
- Ürün hakkında yanlış, abartılı veya tıbbi iddialarda bulunmak idari ve cezai sorumluluk doğurur.
İnfluencer’ların Telif hakları ve reklam ile ilgili detaylı yazımız için: https://www.safsoz.av.tr/influencer-paylasimlarinda-telif-ve-reklam-hukuku
5. Reklam Kurulu Kararlarından Örnekler
Reklam Kurulu, birçok influencer paylaşımını “sponsorlu içerik” ibaresi bulunmadığı gerekçesiyle cezalandırmıştır. Örneğin 2022 yılında, Instagram’da markalı ürün tanıtımı yaparken “#ad” veya “#işbirliği” etiketi kullanmayan 15 influencer’a toplam 1.5 milyon TL idari para cezası uygulanmıştır. Bu karar, reklamın şeffaf ve dürüst olması gerektiğini bir kez daha vurgulamıştır.
6. Sözleşmeye Aykırılık ve Hukuki Sonuçlar
Sözleşmeye aykırı davranan taraf, hem tazminat hem de cezai şart ödemekle yükümlü olabilir. Aşağıdaki tabloda olası ihlaller ve sonuçları özetlenmiştir:
| İhlal Türü |
Sonuç |
Hukuki Dayanak |
| Paylaşım yapılmaması |
Ücret iadesi ve sözleşmenin feshi |
TBK m. 112, 117 |
| Yanıltıcı veya gizli reklam |
Reklam Kurulu cezası ve tazminat |
Ticari Reklam Yönetmeliği m. 9 |
| Rakip marka ile iş birliği |
Rekabet yasağı ihlali ve cezai şart |
TBK m. 444–447 |
| İçeriğin izinsiz kullanımı |
Telif hakkı ihlali, FSEK kapsamında tazminat |
FSEK m. 68, 70 |
| Gizlilik yükümlülüğünün ihlali |
Markanın ticari itibarına zarar nedeniyle tazminat |
TTK m. 55, TBK m. 58 |
7. Vergisel ve Mali Yükümlülükler
Influencerlar, ticari kazanç elde ettiklerinden dolayı Gelir Vergisi Kanunu uyarınca beyanname vermekle yükümlüdür. Bu gelirler üzerinden stopaj, KDV ve gelir vergisi doğabilir. 2022 yılında yapılan düzenlemeyle, banka üzerinden alınan reklam gelirleri belirli tutarın altındaysa stopaj yoluyla vergilendirilmiş sayılır.
8. Uyuşmazlık Durumunda Görevli Mahkeme
Bu sözleşmeler ticari nitelikte olduğundan, taraflar tacir ise uyuşmazlıklar Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görülür. Taraflardan biri tacir değilse, görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi olacaktır.
9. Influencer Sözleşmelerinde Uygulamada Görülen Sorunlar
- Ürün teslimi yapılmadan paylaşımın istenmesi,
- İçerik tasarımına aşırı müdahale edilmesi,
- Reklam etiketi (#ad, #işbirliği) kullanılmaması,
- Vergi ve faturalandırma belirsizliği,
- Influencer’ın markayı küçük düşüren paylaşımlar yapması.
Influencer iş birliği sözleşmesi, dijital pazarlamanın hukuki zeminini oluşturan en önemli araçlardan biridir. Ancak bu sözleşmeler yalnızca reklam değil, aynı zamanda bir güven ilişkisini temsil eder. Tarafların yükümlülüklerini netleştirmemesi, telif haklarını düzenlememesi veya vergisel yükümlülükleri göz ardı etmesi ileride ciddi uyuşmazlıklara yol açabilir.
Uygulamada en çok karşılaşılan sorunlar; reklamın açıkça belirtilmemesi, rekabet yasağının ihlali ve içerik teliflerinin belirsizliğidir. Bu nedenle sözleşme hazırlanırken mutlaka bir avukat tarafından incelenmesi önerilir. Özellikle yüksek takipçili influencer’lar açısından, sözleşmede marka itibarı, sosyal medya algoritmaları ve içerik üretim süreçleri de dikkate alınmalıdır.
Avukat Ramazan Sertan Safsöz’den Öneriler
Bir avukat olarak, markaların ve influencer’ların iş birliği sürecini yalnızca ticari değil, hukuki bir ortaklık olarak görmeleri gerektiğini düşünüyorum. Sözleşme hazırlarken şu noktalara dikkat edilmesi önemlidir:
- Tüm içerik örneklerinin önceden incelenmesi ve onay mekanizması kurulması,
- “#Reklam” etiketi kullanımının açıkça zorunlu tutulması,
- Telif haklarının devri veya lisans sınırlarının belirlenmesi,
- Cezai şartların makul seviyede düzenlenmesi,
- Fesih halinde içeriğin kaldırılmasına ilişkin sürecin açıkça yazılması.
Bu kriterlere dikkat edilmemesi halinde, influencer veya marka her iki taraf açısından da ciddi itibar kaybı, idari para cezası ve sözleşmeden doğan tazminat riskiyle karşılaşabilir. Dolayısıyla her iş birliği sözleşmesi, özgün koşullara göre özel olarak hazırlanmalıdır.
Influencer Işbirliği Sözleşme Örneği
Influencer İş Birliği Sözleşmesi Örneği
Aşağıdaki formatı örnek olarak değerlendirebilir, hazırlayacağınız sözleşmelerde hangi unsurların yer alması gerektiğinin teyidi için kullanabilirsiniz.
Tarih: … / … / 20…
Taraflar
1. Reklam Veren (Marka):
Unvanı: ………………………………………………….
Adresi: ………………………………………………….
Vergi Dairesi / No: ……………………………………….
Temsilci: …………………………………………………
2. Influencer (İçerik Üreticisi):
Adı Soyadı: ……………………………………………….
T.C. Kimlik No: ……………………………………………
Adresi: …………………………………………………..
Sosyal Medya Hesapları: ……………………………………..
IBAN: …………………………………………………….
(Taraflar bundan sonra birlikte “Taraflar”, ayrı ayrı “Taraf” olarak anılacaktır.)
Madde 1 – Sözleşmenin Konusu
İşbu sözleşme; Reklam Veren’in belirlediği ürün veya hizmetlerin tanıtımı amacıyla Influencer tarafından sosyal medya platformlarında (Instagram, YouTube, TikTok, X, vb.) paylaşılacak içeriklerin hazırlanması, yayımlanması, tarafların hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesi amacıyla düzenlenmiştir.
Madde 2 – Hukuki Nitelik
Bu sözleşme, Türk Borçlar Kanunu hükümleri çerçevesinde karma niteliktedir. Taraflar arasındaki ilişki; hizmet, vekalet ve eser sözleşmesi unsurlarını birlikte içermekte olup, Influencer bağımsız çalışan sıfatıyla hareket eder. Influencer, Reklam Veren’in çalışanı veya acentesi değildir.
Madde 3 – İşin Kapsamı ve İçerik Üretimi
- Influencer, Reklam Veren’in tanıtımını yapmakla yükümlü olduğu ürün veya hizmetlere ilişkin içerikleri, sözleşmeye ekli “İçerik Planı” doğrultusunda hazırlayacaktır.
- İçerikler video, hikâye, gönderi (post), reels veya canlı yayın biçiminde olabilir.
- Influencer, tanıtımda gerçeğe aykırı veya yanıltıcı bilgi kullanmayacağını ve etik ilkelere uygun hareket edeceğini kabul eder.
- Tüm paylaşımlarda “#Reklam”, “#İşbirliği” veya benzeri etiketlerin açık biçimde yer alması zorunludur.
Madde 4 – İçerik Onayı
- Influencer tarafından hazırlanacak içerik, yayın öncesinde Reklam Veren’e sunulacak ve onayı alınacaktır.
- Reklam Veren, içeriği gerekçe göstermeksizin revize edilmesini isteyebilir.
- Onay alınmadan yapılan paylaşımlardan doğacak tüm hukuki, idari ve mali sorumluluk Influencer’a aittir.
Madde 5 – Ücret ve Ödeme Şartları
- Reklam Veren, Influencer’a bu sözleşme kapsamında ürettiği içerikler karşılığında … TL + KDV (………………………… Türk Lirası) ödeme yapacaktır.
- Ödeme, fatura ibrazını takiben … gün içinde Influencer’ın bildirdiği IBAN numarasına yapılacaktır.
- Influencer, elde ettiği gelir üzerinden doğacak vergi, resim, harç ve diğer yasal yükümlülüklerden tek başına sorumludur.
Madde 6 – Telif Hakları ve Kullanım İzni
- Influencer tarafından oluşturulan içeriklerin tüm telif hakları, paylaşım tarihinden itibaren Reklam Veren’e münhasır lisans hakkı ile devredilmiş sayılır.
- Reklam Veren, bu içerikleri kampanyalarında, web sitesinde ve sosyal medya hesaplarında süresiz olarak kullanabilir.
- Influencer, bu içerikleri üçüncü kişilere satamaz, devredemez veya izinsiz olarak başka markalarla paylaşamaz.
Madde 7 – Gizlilik
- Influencer, iş birliği sürecinde edindiği her türlü ticari, teknik ve stratejik bilgiyi gizli tutmayı kabul eder.
- Bu yükümlülük sözleşme sona erdikten sonra da süresiz olarak devam eder.
- Gizlilik ihlali halinde Reklam Veren, uğradığı zararların tazminini talep edebilir.
Madde 8 – Rekabet Yasağı
- Influencer, sözleşme süresince ve sözleşme bitiminden itibaren 3 (üç) ay süreyle Reklam Veren’in doğrudan rakibi olan markalarla benzer nitelikte tanıtım çalışması yapmamayı kabul eder.
- Bu maddeye aykırı davranış halinde Influencer, ödenen toplam bedelin iki katı tutarında cezai şartı derhal ödemeyi taahhüt eder.
Madde 9 – Sözleşmeye Aykırılık ve Cezai Şart
- Taraflardan biri yükümlülüklerini yerine getirmezse, karşı taraf yazılı bildirimle 7 (yedi) gün içinde ifayı talep edebilir.
- Süresi içinde ifa gerçekleşmezse sözleşme kendiliğinden feshedilmiş sayılır ve cezai şart hükmü doğar.
- Cezai şart tutarı: … TL olup, ayrıca doğan zararlar bu tutara ek olarak talep edilebilir.
Madde 10 – Fesih
- Taraflardan her biri, diğer tarafın sözleşmeye aykırı davranması halinde sözleşmeyi tek taraflı olarak feshedebilir.
- Fesih halinde Influencer, aldığı bedelin kullanılmayan kısmını iade etmekle yükümlüdür.
- Fesih sonrası markaya ait içerikler Influencer’ın tüm sosyal medya hesaplarından 24 saat içinde kaldırılacaktır.
Madde 11 – Vergisel Yükümlülükler
Influencer, bu sözleşme kapsamında elde ettiği gelir nedeniyle doğacak gelir vergisi, KDV, stopaj ve diğer mali yükümlülüklerden münhasıran sorumludur. Reklam Veren, yalnızca mevzuat gereği zorunlu hallerde vergi tevkifatı yapabilir.
Madde 12 – Mücbir Sebep
Doğal afet, savaş, grev, pandemi veya resmi makam kararları gibi mücbir sebepler nedeniyle yükümlülüklerin yerine getirilememesi halinde taraflar sorumlu tutulamaz. Mücbir sebep hali 10 günü aşarsa, taraflar sözleşmeyi feshedebilir.
Madde 13 – Tebligat ve İletişim
Taraflar, işbu sözleşmede yazılı adreslerin yasal tebligat adresi olduğunu kabul eder. Adres değişikliği yazılı olarak bildirilmedikçe geçerli olmayacaktır.
Madde 14 – Yetkili Mahkeme ve Uygulanacak Hukuk
İşbu sözleşmeden doğan uyuşmazlıklarda Türk Hukuku uygulanacak olup, İstanbul (Anadolu) Asliye Ticaret Mahkemeleri ve İcra Daireleri yetkilidir.
Madde 15 – Yürürlük
İşbu sözleşme … / … / 20… tarihinde iki nüsha olarak düzenlenmiş olup, taraflarca okunarak imzalanmış ve aynı tarihte yürürlüğe girmiştir.
Taraflar
REKLAM VEREN
Unvan / İmza
…………………………………… |
INFLUENCER
Ad Soyad / İmza
…………………………………… |
Not: Bu makalede yer alan bilgiler sözleşme örneği bilgilendirme amaçlıdır; somut olaylar bakımından hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.
