Halk arasında “sabıka kaydı” olarak bilinen adli sicil kaydı, kişilerin kesinleşmiş mahkûmiyet kararlarına dayanan ceza ve güvenlik tedbirlerinin kaydedildiği resmi belgedir. Bu kayıtlar, bireylerin ceza geçmişine dair hukuki bir özet sunar ve çeşitli resmi işlemlerde talep edilebilir.
Adli sicil kayıtlarının oluşturulabilmesi için mahkeme kararlarının kesinleşmiş olması gerekir. Henüz yargılaması devam eden veya hüküm kesinleşmemiş dosyalar adli sicile yansımaz. Kural olarak, ceza ve güvenlik tedbirleriyle sonuçlanan her mahkûmiyet, adli sicile kaydedilir.
Günümüzde vatandaşlar adli sicil belgelerini e-Devlet üzerinden kolayca temin edebilmektedir. Ancak alınan bu belgelerin geçerlilik süresi olduğu unutulmamalıdır.
Adli Sicil Kaydına İşlenen Bilgiler Nelerdir?
Adli sicil kaydına işlenecek kararlar, mevzuatta açık biçimde düzenlenmiştir. Aşağıda, kesinleşmiş mahkeme kararlarına dayalı olarak sicile işlenen başlıca durumlar açıklanmıştır:
1. Hapis Cezalarına İlişkin Kararlar
- Hapis cezasına mahkûmiyet kararı,
- Koşullu salıverilme kararı,
- Koşullu salıverilme denetim süresinin uzatılması kararı,
- Koşullu salıverilmenin geri alınması kararı,
- Hapis cezasının tamamen infaz edildiğine dair karar.
2. Hapis Cezasının Ertelenmesine İlişkin Kararlar
- Denetim süresi bilgisi,
- Denetim süresinin iyi halli geçmesi nedeniyle cezanın infaz edilmiş sayılması,
- Ertelenmiş hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine ilişkin karar.
3. Adli Para Cezalarına İlişkin Kararlar
- Adli para cezası kararı,
- Cezanın ödenmek suretiyle infaz edildiğine ilişkin kayıt,
- Tazyik hapsi ile infaz edilen para cezaları,
- Tazyik hapsinden sonra kalan ceza miktarının ödenmesi.
4. Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar
- Kısa süreli hapis cezasına seçenek olarak verilen adli para cezası veya güvenlik tedbiri kararı,
- Güvenlik tedbirine uyulmaması hâlinde hapis cezasının infazına dair karar,
- Güvenlik tedbirine ilişkin değişiklik kararları.
5. Hak Yoksunluklarına İlişkin Kararlar
- Kasten işlenen suçtan dolayı hapis cezasının kanuni sonucu olarak ortaya çıkan hak yoksunlukları,
- Cezanın ertelenmesi sebebiyle getirilen istisnalar,
- Mahkûmiyetle birlikte verilen sürücü belgesi iptali, meslek yasağı, belirli hakların kullanımına ilişkin yasaklamalar.
6. Diğer Karar ve Kısıtlamalar
- Yabancı ülkelerde verilen ve Türkiye’de geçerli sayılan mahkûmiyet kararlarının etkileri hakkında mahkeme kararları,
- Etkin pişmanlık ya da şikâyetten vazgeçme nedeniyle tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılan mahkûmiyet kararları,
- Ceza zaman aşımı nedeniyle infazın gerçekleşemeyeceğine dair karar,
- Genel veya özel af kapsamına giren durumlar,
- Askeri Ceza Kanunu’na göre verilen cezalar,
- Akıl hastalığına dayalı olarak verilen güvenlik tedbiri kararları.
Adli Sicil Kaydı Sürekli mi Kalır?
Adli sicile eklenen kayıtlar, başka bir olayla otomatik olarak silinmez. Her bir mahkûmiyet, kendi sicil etkisini doğurur ve yeni bir kayıt eskisini ortadan kaldırmaz. Ancak bazı hallerde, örneğin cezanın infazından belli bir süre geçtikten sonra, silinme veya arşiv kaydına alınma mümkündür. Bu konular “Adli Sicil ve Arşiv Bilgilerinin Silinmesi” başlıklı başka bir yazımızda ele alınacaktır.
Sonuç: Adli Sicil Kaydının Önemi
Adli sicil kaydı, bir bireyin hukuk düzeni ile ilişkisini ve geçmişteki ceza sorumluluklarını yansıtan resmi bir belgedir. Bu nedenle işe alımlardan ehliyet işlemlerine kadar pek çok alanda etkili olabilir. Bu kayıtların doğru şekilde değerlendirilmesi ve gerektiğinde silinmesi için hukuki danışmanlık alınması önem arz etmektedir.
Av. Ramazan Sertan SAFSÖZ
