Hukukumuzun en çok dava konusu olan istemlerin başında manevi tazminatlar gelmekte. Manevi tazminat istemleri başlı başına bir davanın konusu olabileceği gibi maddi tazminat davası ile birlikte gündeme gelen bir istem olarak da karşımıza çıkabilir. Tanım olarak manevi tazminat, herhangi birinin kusurlu eylemi neticesinde kişide oluşan acı, elem ve ıstırabın maddi bir karşılıkla giderilmesi, bir nebze de olsa dindirilmesi anlamına gelmektedir.

Yani tanımdan da anlaşılacağı üzere kusurlu bir eylem olmalı ve bu eylem neticesinde birileri acı ve ıstırap yaşamalıdır. Bu kusurlu eylem bir trafik kazasıyla da gerçekleşebilir, bir silahlı saldırıyla da. Yani kusurlu eylem çoğu zaman suç olarak karşımıza çıksa da manevi tazminatın konusu her zaman suç olmak zorunda değildir. Örneğin bir Belediye Başkanı ya da Belediyelerde çalışan herhangi bir yetkili, bir müzikhole ruhsat verirken ortada işlenmiş bir suç olmamasına karşılık bu müzikholün hemen yanında oturan ev sahibinin sesten yaşadığı rahatsızlık sebebiyle manevi tazminat istemiyle karşılaşabilir. Dolayısıyla manevi tazminatın konusunu oldukça geniş ele almak gerekmektedir. Peki Manevi Tazminat Davaları hakkında neleri doğru biliyoruz? Kısaca sık sorulan soruları yanıtlamaya çalışalım.

1- Manevi tazminat miktarları neye göre hesaplanır?

• Manevi tazminat miktarı hesaplanırken en başta davacının ve davalının sosyoekonomik koşulları dikkate alınır. Bununla birlikte kusurlu eylemin şiddeti ve davacıya yaşattığı acı ve ıstırap da miktarın belirlenmesinde dikkate alınan bir başka unsurdur.

2- Kusurlu eylemi gerçekleştiren davalının çok zengin olması, hükmedilecek tazminat miktarını yükseltir mi?

• Cevap hayır. Genel ilke “Tazminat ile zenginleşme olmaz” olarak karşımıza çıkar. Yani çok zengin biri kusurlu bir eylem gerçekleştirdiğinde, maddi durumu zayıf birine yüksek manevi tazminat ödemekle karşı karşıya kalmaz. Zira burada önemli olan davacının maddi durumudur. Hükmedilecek tazminat miktarı davacının durumunda gözle görülür bir zenginleşmeye yol açmamalıdır. Zira burada amaç davacıyı zenginleştirmek değil, zararını gidermektir.

3- Peki davacı da çok zenginse, o zaman tazminat yükselir mi?

• Zengin bir davacı lehine hükmedilecek olan tazminat miktarı, daha düşük maddi duruma sahip birine hükmedilecek olandan daha az zenginlik katacağından, tarafların her ikisinin de zengin olması tazminat miktarını yükseltecektir. Zira burada önemli olan yukarıda da bahsedildiği üzere acı ve ıstırabın telafisidir. Yani acı çeken bir aşırı varlıklının hesabına ekstra 100.000,00-TL girmesi o kişinin hüznünü gideremeyecek iken asgari ücretle çalışan biri lehine hükmedilen aynı miktar o kişiyi sevinçten havalara uçurabileceği tartışmasızdır. Dolayısıyla uygulanacak miktar bu hususlar dikkate alınarak belirlenir.

4- Manevi tazminatı sadece maddi tazminat davası ile birlikte mi talep edebiliriz? Tek başına talep edilemez mi?

• Elbette manevi tazminat davaları maddi tazminattan ayrı bir dava konusu olabilir. Tek başına açılabilir.

5- Manevi tazminat davaları nispi harca tabi değil. Dolayısıyla hükmedilme ihtimali olandan çok daha yüksek miktarlarda manevi tazminat talep etmenin zarar olur mu?

• Elbette olur. Böyle bir tutum Mahkeme nazarında kötü niyet olarak ele alınacak ve normalde hükmedilecek olandan dahi daha düşük bir tazminata hükmedilmesine yol açacaktır.

6- Manevi tazminat davası açmak için avukat yardımı almak gerekir mi? Bu davayı direkt asil olarak açamaz mıyız?

• Her davada olduğu gibi elbette bu davayı da bizzat asaleten açmanızda bir engel yoktur. Zaten avukat bir zorunluluk değil, vekalet ilişkisidir. Avukatın herhangi bir davada varlığı davacı ya da davalı asilin haklarını temsil etmekten ibarettir. Buna rağmen özel hukukta görülen her dava gibi manevi tazminat istemli davalarda da çok sayıda usul işleminin varlığını, bu usul işlemlerinin çoğu zaman normal vatandaşın bilgisini aşacağını ve avukat tarafından yürütülmeyen davalarda telafisi mümkün olmayan ciddi hak kayıplarının ortaya çıkabildiğini bilmeniz gerekir.

7- İzmir’de manevi tazminat davası avukatı var mıdır? Nasıl bir avukat tutmalıyız?

• Özel hukuka ilişkin davalara bakan her avukat manevi tazminat istemli davalara bakabilir. Dolayısıyla İzmir Avukatları bu konuda işinizi fazlasıyla görecektir.