İsmet Kaptan Mah. Sezer Doğan Sk. No: 4, MAB İş Hanı (Hilton Yanı) K: 2, D: 201 Çankaya - Konak / İzmir
tr

Ehil mirasçılık nedir? Tespiti ve davası

18.08.2019
27.510

Resmi gazetede 15 Mayıs 2014 tarihinde yayımlanan 6537 s. Toprak Koruma ve Tarım Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un hukuk sistemimize getirdiği en büyük yenilik “ehil mirasçılık” oldu. Tarım arazilerinin bölünmesini engellemeyi ve bizzat araziyi kullanan kişilerin elinde kalmasını amaçlayan bu düzenleme hala yeterince bilinmese de, ilerleyen dönemlerde en sık görülen dava tiplerine konu olacak.

Düzenleme, mirasa konu tarım arazilerinin ehil mirasçı mülkiyetine geçmesini konu alıyor. İlgili kanunun 8/C-1 maddesi şöyle;

Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamadığı takdirde, mirasçılardan her biri yetkili sulh hukuk mahkemesi nezdinde dava açabilir. Bu durumda sulh hukuk hâkimi tarımsal arazi veya yeter gelirli tarımsal arazi mülkiyetinin;

a) Kişisel yetenek ve durumları göz önünde tutulmak suretiyle tespit edilen ehil mirasçıya tarımsal gelir değeri üzerinden devrine, birden çok ehil mirasçının bulunması hâlinde, öncelikle asgari geçimini bu yeter gelirli tarımsal arazilerden sağlayan mirasçıya, bunun bulunmaması hâlinde bu mirasçılar arasından en yüksek bedeli teklif eden mirasçıya devrine, ehil mirasçı olmaması hâlinde, mirasçılar arasından en yüksek bedeli teklif eden mirasçıya devrine karar verir.

b) Birden fazla ehil mirasçı olması ve bu mirasçıların miras dışı tarımsal arazilere sahip olması durumunda, bu mirasçıların mevcut arazilerini yeter gelirli büyüklüğe ulaştırmak veya bu arazilerin ekonomik olarak işletilmesine katkı sağlamak amacıyla hâkim, tarım arazilerinin yeter gelir büyüklüğünü aramaksızın bu mirasçılara devrine karar verebilir.

c) Mirasa konu yeter gelirli tarımsal arazinin kendisine devrini talep eden mirasçı bulunmadığı takdirde, hâkim satışına karar verir. Bu suretle yapılacak satış sonucu elde edilen gelir, mirasçılara payları oranında paylaştırılır.

Yeter gelirli tarımsal araziler birden çok yeter geliri sağlayan tarımsal arazi büyüklüğüne bölünebiliyorsa, sulh hukuk hâkimi bunlardan her birinin mülkiyetinin, yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde mirasçılara ayrı ayrı devrine karar verebilir.

Ehil mirasçıya ait nitelikler, Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

 

Görüleceği üzere kanun, mirasa konu tarım arazisinin mirasçılar arasında anlaşma olmadığı takdirde kişisel yetenek ve durumları göz önünde tutmak suretiyle tarımsal değeri üzerinden ehil mirasçıya devrini düzenliyor. Buradaki “tarımsal gelir” emaresi düzenlemenin belkide en öne çıkan kısmı. Zira özellikle kent yerleşimlerine yakın olan ancak tarım arazisi olarak nitelendirilen arazilerin gerçek değeri tarımsal gelirinin katbekat üzerinde çıkabiliyor. Daha açık bir anlatımla, örneğin kent merkezine yakın bir tarım arazisi normal yollardan izaley-i şuyu (ortaklığın giderilmesi) davasına konu olduğunda gerçek değeri 1.000.000,00-TL’ye kadar çıkabilecekken, tarımsal değeri 200.000,00-TL’de kalabiliyor. Bu da ehil mirasçıya araziyi çok daha düşük fiyatlara mülkiyetine geçirme hakkı tanıyor.

Peki ehil mirasçı nedir?

Kanun ehil mirasçının tespitini yönetmeliğe bırakmış durumda. Kanunun verdiği yetki uyarınca ehil mirasçılık ve koşulları 31.12.214 tarihinde yürürlüğe giren Tarımsal Arazilerin Mülkiyetinin Devri Hakkında Yönetmelikte düzenlenmiş. Yönetmelik 10. maddesinde ilginç bir puantaj tablosu ile ehil mirasçılık tespitini yapıyor. İlgili madde şöyle;

MADDE 10 – (1) Ehil mirasçının belirlenmesinde aşağıdaki kıstaslar dikkate alınarak yapılan hesaplama sonucunda elli puan ve yukarısına sahip olan mirasçı veya mirasçılar ehil mirasçı olarak kabul edilir. Mirasçılardan;

a) Geçimini mirasa konu tarım arazilerinden sağlayanlara yirmi puan,

b) Tarım dışı geliri bulunmayanlara on puan,

c) Eşi fiilen tarımsal faaliyette bulunanlara on puan,

ç) Tarımsal arazileri işleyebilecek mesleki bilgi ve beceriye sahip olanlara on puan,

d) Mirasa konu arazilerin bulunduğu ilçe sınırları içinde altı yıla kadar ikamet edenlere beş puan, altı yıl ve daha uzun süre ikamet edenlere on puan,

e) Herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlara on puan,

f) Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamında tarım sigortası olanlara beş puan,

g) Bakanlığın mevcut kayıt sistemlerine kayıtlılık süreleri altı yıla kadar olanlara beş puan, altı yıl ve daha uzun süre olanlara on puan,

ğ) Tarımsal örgütlere kayıtlılık süreleri altı yıla kadar olanlara iki puan, altı yıl ve daha uzun süre olanlara beş puan,

h) Tarım alet ve donanımlarına sahip olanlara beş puan,

ı) Kadın olanlara beş puan verilir

Mevzuatımızda pek sık rastlanmayan düzenlemeye göre, yukarıda sayılan kriterler doğrultusunda mirasçılara puanlar veriliyor ve 50 puanı aşan mirasçı, ehil mirasçı olarak kabul ediliyor. Birden fazla ehil mirasçı olması halinde ise davaya konu arazinin en yüksek puana sahip mirasçıya devri ön görülmekte.

Kanun da yönetmelik de son derece açık olmasına karşılık ehil mirasçılığa ilişkin kriterlerin değerlendirmesinin kim ya da kimler tarafından  nasıl yapılacağı sorusu işe şu aşamada cevapsız. İlk derece Mahkemelerinin kararları da gelinen aşamada son derece çelişkili ve istikrardan uzak. Davalar elbette Yargıtaya taşındıkça kararlar istikrarlı hale gelecektir ancak henüz Yargıtayca tutarlı kararlar çıkabilecek kadar dava açılmış değil.

Konunun özellikle köylerde yaşayan ve hayatını tarımla kazanan kişilerce bilinmesinde büyük fayda var. Çok yeni ve gelişmeye açık bir düzenleme olduğundan, açılacak davanın en azından tarım arazilerinin korunması hakkında kanun hakkında tecrübe sahibi avukatlarca yürütülmesi oldukça elzem. Yargıtay kararları arttıkça bu sayfa altından paylaşmaya devam edeceğiz. Sorularınızı yorum yolu ile ya da iletişim bilgilerimizi kullanarak bize iletebilirsiniz.

İzmir miras avukatı Ramazan Sertan SAFSÖZ

Ziyaretçi Yorumları - 24 Yorum
  1. Süleyman dedi ki:

    Bu 20 yıl ve yerleşim yeri meselesi….Yerleşim yeri derken il ilçe ya da mahalle hepsi için geçerli mi?İkinci sorum da şu Tarım veya orman bakanlığı mı değer biçiyor bahçelere…Zeytinliklerde mesela bir yıllık gelirin 20 ile çarpımı mı?Ehil mirasçıya kredi sağlanıyor sanırım.İleriki zamanda satma durumu doğabiliyor mu?

  2. murat dedi ki:

    bi dilekçe örnegi koy şuraya avukat bey ne olur sanki ehil çiftçi oldugumu ipatlamak davası açmak istiyorum elimde bulunsunyada elimde bulunsun diye dava açılırmı saygılar

  3. Nazım Koçlar dedi ki:

    Merhabalar dedem 2016 yılında vefat etti amcam halam ve biz 3 kardeş mirascısıyız ( babam 2011 yılında vefat etti) halam ve amcam arasındaki anlaşmazlık sebebiyle anlaşamadık bunun üzerine amcam 2019 yılında ortaklığın giderilmesi ve izalei şuyu davası açtı bunun üzerine bende kendi avukatımla ehil mirascı olduğumuzu beyan ederek davaya müdahil olduk 7.04.2021 tarihinde tarla keşif bedelleri mahkemenin tayin ettiği bilirkişi tarafından tespit edildi.15.11.2021 tarihinde mahkeme heyeti 100 üzerinden 60 puanla beni ehil mirascı belirledi diğer dört varisin her birine 10 puan verdi.sonraki mahkeme 25.04.2022 tarihinde bilirkişinin belirlediği tutarları yatırmak kaydıyla arazilerin tarafıma geçmesi üzeine
    Sorum şu olacak 25.04.22 tarihinde ki duruşmada diğer mirascılar bu keşif bedeline itiraz eder mi ederse mahkeme kararı ne olur ayrıca toplam altı parsel arazinin tümünü benim bedelini ödeyerek satın almam da problem olur mu?
    Cevabınızı bekler iyi çalışmalar dilerim

    1. akın turkmen dedi ki:

      nazım bey nuara verır mısınz

    2. TAMER dedi ki:

      bizim de sizin gibi bir davamız var sizin dava sonuçlandı mı tlf yoluyla iletişim kurabilir miyiz

    3. Hüseyin Sabur dedi ki:

      Merhaba, benzer konu ile ilgili avukatınızın bilgilerini paylaşabilirmisiniz. Teşekkürler
      Hüseyin

    4. ömer kırlı dedi ki:

      Slm Nazım bey Bizde aynı konumda ehil mirasçılık davası açtık.biraz sizden bilgi almak istiyorum. Numaranızı verebilirmisiniz. Balıkesir Gönen. Ömer kırlı 0538 860 1717 Numaram.

    5. huseyın dedi ki:

      nazım bey merhaba gorusebılırmıyız bana tel numaranızı verebılırmısınız veya arayabılırmısınız benzer bır davada cok magdurum avukaınızla tanısmak ve davama bakmasını saglamak ıstıyorum lutfen benımle ıletısım kurarmısınız emaıl ım seker.cocuk74@hotmail.com

  4. erdem dedi ki:

    merhaba kolay gelsin öncelikle paylaşımlarınız için çok teşekkürler ben manisa kırkağaçtan yazıyorum benim babam 4 erkek kardeş babam sadece çiftçilik yapıyor onun küçüğü maden emeklisi ve şuan hırdavat dükkanı işletiyor 3 üncü olan tekel bayii 4 üncü en küçük olanda inşaat malzemesi satışı yapıyor ve geçen yılda buradan aydın didime taşındı babaannem 2020 mayıs ayında vefat etti ondan bize 16367 metre ve 11200 metre kare 2 tene tarla kaldı bu 16367 metre yer bizim sınırımız ve yaklaşık 10 yıldırda icarını vermek şartıyla biz ekiyoruz tarlaların başkasına satılmaması için biz yerlere alımkar olduk burada geçen muammel bedel üzerinden ancak en küçük olanla aramız bozuk olduğu için o inadına daha fazla veriyor aşırı para istiyorlar yada bırak sen ekme ben kendi yerime tel örgü çeviricem diyor biz ehil mirasçı davası açarsak bu yerleri bize verirlermi

  5. Ömer sert dedi ki:

    Merhaba kolay gelsin benimde bir miras problem im var dedem ve annem den kalan tarımsal araziler var intikal ettirdik hisseli tapularımız var bu yılda köyümüzde toplulaştırma var ben ehil mirasçı olarak gözüküyorum öteki mirasçılar başka şehirlerde yaşıyorlar benim ne yapmam gerekiyor nasıl bir yol izlemem gerekiyor teşekkür ederim saygılar

  6. Mustafa Dinçsoy dedi ki:

    Hayırlı günler dilerim efendim sizlere bir sorum olacak babamdan kalan tarım arazileri vardır.Bu arazileri ben ekip dikiyorum Kardeşlerimle babam öldükten sonra bir araya gelerek intikal yaptırdım.Kardeşlerimin ikisi payına düşeni bana sattı tapuda işlemleri yaptırdım.Tapusunu aldım geri kalanlarla anlaşamadık bunlar uzali şura ortaklığın giderilmesi davası açtılar kardeşlerim için de çiftçilikle uğraşan birtek ben varım ehli çiftçi olarak neyapmalıyım müşterek olan arazilerin yarısından fazlası tapulu kendi adıma kayıtlı mahkemede ne yapmalıyım kardeşlerim kötü niyet arz etmektedirler.

    1. murat dedi ki:

      kardeş bu sorunun cevabını aldıysan banada yolla sana zahmet aynı durumdayım

  7. Zühal dedi ki:

    Hayırlı günler DAVALI olduğumuz İzaley-i şuyu davasında Hakime Ehil mirascı olmak istediğimi ortalama 60 puan üstü puanım olduğunu karşı tarafın hiç puanı olmadığını söyledim Davayı gören hakim Böyle Birsey hayatında duymadığını Ehil mırascılık diye birseyin olmadığını söyledi Ortalama olarak 20 taneden fazla avulata gittim avukatlar da böyle bir kanun maddesi olmadığını olsada geçerli olmadığını söylediler Babam 2017 Aralık ayında vefat etti izaley-i şuyu davası da 2017 yılında açıldı Ben Ehil mirascı olarak dava açıp izaley-i şuyu davası ile birleştirebilirmiyim .

  8. Barış Hanım İnce dedi ki:

    Merhabalar , izale-i şuyu davamızda hakim babama ehil mirasçı oldugunu kanıtlaması için dava acmasını söyledi . Bu dava sonucunda biz dava konusu olan arazileri bedeli karsılıgında almak istiyoruz fakat farklı bir sitede şöyle bir cümleyle karsılastık ” Ayrıca zaman içinde tarımsal arazinin değeri artarsa devir de tapuya şerh konulması kaydı ile paydaşlar 20 yıl sonra kar payını alabicekler.” . Böyle bir durum var mıdır veya tam olarak nasıl bir şer durumu olacak acıklayabilir misiniz ?Verecek oldugunu cevap için şimdiden tesekkurler .

    1. murat dedi ki:

      kardeş o dedigin var ancak şehir merkezine yakınsa yada ilerde arsa olursa var yoksa sorun yok

  9. Murat tok dedi ki:

    Bir sorum daha olacak affınıza sığınarak ehil mirasçı davasında mirasçıları davalı göstermeye gerek var mı?

  10. Murat tok dedi ki:

    Ehil mirasçılıkla ilgili Davanızda babanızın babası kanun çıkmadan öncemi fefat etmişti.

    1. Avukat dedi ki:

      Merhabalar,

      Burada ölçüt intikaldir. Mirasa konu arazi hala babanız üzerine mi kayıtlı yoksa mirasçılara intikali yapıldı mı?

      1. murat tok dedi ki:

        Yani intikal 2014 sonrası ise ehil mirasçı davası açılabiliyor. Teşekkürler.

  11. Murat tok dedi ki:

    Ehil mirasçı davası 2014 öncesi için açılabiliyor mu?

  12. Tosun Pançalı dedi ki:

    Merhaba,
    Paylaşımınız için çok teşekkür ederim.
    Babamın babasından ( yani dedemden ) miras kalan hisseli taşınmazları var. Bu taşınmazların hepsi tarla vasfında. Babamın kuzenleri yani amca çocukları bahsi geçen taşınmazlar için izale-i şuyu davası açtı. 15-16 tane mirasçı arasında çiftçilikle uğraşıp ehil mirasçı kriterlerini yerine getirebilen sadece babam. Biz de mahkemede babamın ehil mirasçı olduğunu iddia ettik.
    Hakim dosyayı bilirkişiye gönderdi. Bilirkişi babamın sadece dedemin payı ( babamın kardeşlerine düşen pay kadar yani babamın kardeşlerinin açacağı davalar için ) için ehil mirasçı olabileceğini parselin tamamı için yani ölen amcasının payı için ehil mirasçı olamayacağını rapor etmiş. Özetle bahsi geçen parseller için ehil mirasçı talebini uygun bulmamış.
    Biz de tarlaların satılmasını istemiyoruz. yani ehil mirasçı olarak bize devredilmesini istiyoruz.
    Bu durumda yapabileceğimiz başka bir şey var mıdır? Nasıl bir yol izlememizi tavsiye edersiniz?

    Çok teşekkür ederim, çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.

  13. ANIL dedi ki:

    Merhabalar, paylaşım için teşekkür eder bu tür paylaşımların devamını bekleriz. Sizlere sorum olacaktı. Annemin izale-i şuyu davasında icra yolu ile satılmasına karar verdi. Öncesinde dilekçemizde Ehil mirasçılık yönünden lehimize karar verilmesini istememize rağmen. İstinafa taşımayı düşündüğümüz davada ; Ehil mirasçılık konusu ayrı bir dava konusu mu oluşturur yoksa davalı olduğumuz izale-i şuyu davası üzerinden Mahkemenin karar vermesi mümkün olabilir mi ? Verecek olduğunuz cevabınız için şimdiden Teşekkür ederim

    1. Avukat dedi ki:

      Merhabalar,

      Davalı olduğunuz izaley-i şuyu davasında HMK ve Harçlar Kanunu gereği olarak lehinize bir talepte / istemde bulunamayacağınız için ehil mirasçılığa dayalı tescil istemiyle ayrı bir dava açıp izaleyi şuyu davasıyla birleştirilmesini talep etmeniz uygun olan hukuki yol olacaktır.

    2. Murat tok dedi ki:

      Ehil mirasçılıkla ilgili Davanızda babanızın babası kanun çıkmadan öncemi fefat etmişti.

Hukuki sorularınız için Bizi Arayabilirsiniz: